وکیل مهـریه
مهـدی رضـوی وکیل مهریه یک وکیل پایه یک دادگستری است که در زمینه دعاوی مربوط به مهریه فعالیت دارد و قبول وکالت می نماید. وکیل مهریه به کلیه قوانین مهریه به ویژه قانون جدید مهریه و روند رسیدگی به پرونده مطالبه مهریه در اجرای ثبت و دادگاه خانواده یا شورای حل اختلاف آگاه است و می تواند موکلین را برای رسیدن به حقوق مالی خود در این خصوص راهنمایی و مشاوره نماید یا وکالت آنها را قبول کند.
مهریه چیست؟
مهریه مالی است که زن بر اثر ازدواج مالک می شود و مرد ملزم به دادن آن به زن می باشد. شما می توانید با بهترین وکیل مهریه در موسسه حقوقی دادآرمان ارتباط بگیرید و مشکل خود را به راحتی و در کمترین زمان در رابطه با مهریه حل کنید.
مهریه یکی از مهمترین حقوق مالی زوجه است و در واقع پشتوانه مالی زن در زندگی مشترک محسوب می شود و مطابق با قانون مدنی، به محض وقوع عقد نکاح و ازدواج، زن مالک آن می گردد و این اختیار را دارد که هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید.
طبق ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی به مجرد عقد، زن مالک مهر می‌شود و می تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید. در واقع زوجه هر زمان که اراده بنماید می تواند مهر خود را مطالبه و درخواست نماید و زوج نیز پس از مطالبه زن، باید آن را به وی بپردازد. در واقع مهریه مهمترین حقوق مالی زن در عقد دائم و موقت بشمار می رود.
از مهمترین ویژگی های وکیل خوب مهریه آشنایی با کلیه قوانین مهریه و روند رسیدگی به پرونده مطالبه مهریه در مراجع صالح است، در صورتی که برای مطالبه مهریه به وکیل مهریه وکالت بدهید، می توانید بدون اتلاف وقت و سردرگمی در اجرای ثبت، دادگاه خانواده یا شورای حل اختلاف مهریه خود را مطالبه کنید و بدون نگرانی به حق و حقوق خود برسید.
تفاوت تعیین مهریه در عقد دائم و موقت
تعیین مهریه در عقد دائم شرط لازم برای صحت عقد نمی باشد. بنابراین، در صورتی که در زمان عقد، مهریه ای تعیین نشده باشد نیز عقد صحیح است و طرفین می توانند بعد از ازدواج در مورد مهریه توافق نمایند، اما تعیین مهریه در عقد موقت شرط لازم برای صحت عقد موقت است و عدم تعیین مهریه موجب بطلان نکاح است. در عقد موقت فوت زن در بین مدت صیغه موجب از بین رفتن مهریه نمی شود، همچنین اگر شوهر تا آخر مدت با زن نزدیکی نکند و یا شوهر قبل از نزدیکی، تمام مدت عقد موقت را ببخشد، باید نصف مهریه را به زن پرداخت نماید.
برای دریافت راهنمایی و مشاوره از بهترین وکیل مهریه در تهران با شماره وکیل مهریه موسسه حقوقی دادآرمان تماس بگیر و کاملترین راهنمایی رو در مورد نحوه مطالبه مهریه دریافت کن.
انواع مهـریه
با توجه به اینکه مهریه در زمان عقد تعیین شده باشد یا نشده باشد، می توان مهریه را به انواع مختلفی تقسیم کرد:
مهرالمسمی
اگر مهر ضمن عقد نکاح یا پس از آن به رضایت طرفین تعیین شود مهرالمسمی نامیده می شود. مهرالمسمی مال معینی است که به عنوان مهر با توافق زوجین تعیین می گردد یا شخصی که زوجین انتخاب کرده اند.
مهری که بر حسب عرف و عادت و با توجه به وضع زن از لحاظ سن، تحصیلات، موقعیت خانوادگی و اجتماعی زن و بر حسب زمان و مکان تعیین می گردد.
مهر المثل در موارد زیر تعیین می شود:
هرگاه مهرالمسمی تعیین نشده باشد و نزدیکی واقع شده باشد.
در عقد نکاح و ازدواج شرط عدم مهر شده باشد پس از وقوع نزدیکی زن مستحق مهرالمثل است.
در مواردی که مهرالمسمی به جهتی از جهات باطل باشد پس از نزدیکی زن مستحق مهرالمثل می باشد.
مواردی که مهر تعیین نشده و مرد پس از نزدیکی زن خود را طلاق دهد.
مهرالمتعه
هرگاه در عقد ازدواج مهر ذکر نشده باشد و شوهر قبل از نزدیکی و تعیین مهر، زن خود را طلاق دهد، زن مستحق مهرالمتعه می شود. در مهرالمتعه وضعیت مرد از لحاظ اقتصادی و توانایی مالی مورد توجه واقع می شود.
مهرالسنه
مهرالسنه مهری است که پیامبر اکرم (ص) برای دختران و همسرانش تعیین کرده است. این مهر معادل ۵۰۰ درهم است، که این یک نوع مهرالمسمی می باشد.
انواع مهریه از نظر زمان مطالبه
مهریه عندالاستطاعه
مهریه عندالاستطاعه به این معناست که پرداخت آن از سوی مرد به همسرش مشروط به داشتن توانایی مالی است و اصل بر این است که مرد توانایی کافی برای پرداخت مهریه به صورت یکجا را ندارد.
چنانچه زوجه مهریه خود را درخواست نماید، اصل بر این است که زوج توانایی پرداخت تمام و یا بخش زیادی از آن را به صورت یکجا ندارد و بار اثبات خلاف این موضوع بر عهده زوجه است.
* نکته: این امکان وجود دارد که بخشی از مهریه به صورت عندالمطالبه و بخشی دیگر به صورت عندالاستطاعه در نظر گرفته شود که در چنین شرایطی حکم هر قسمت از مهریه مطابق با شرایطی است که بیان شد.
طبق رای وحدت رویه شماره 488 هیات عمومی دیوان عدالت اداری، مورخ 15/6/1388 مهریه شرعی همان است که در ضمن عقد واقع شده است و ازدیاد مهر بعد از عقد شرعاً صحیح نیست و ترتیب آثار مهریه بر آن خلاف موازین شرع شناخته شد، یعنی بعد از عقد نکاح امکان افزایش مهریه وجود ندارد، اما برای تبدیل مهریه عندالاستطاعه به عندالمطالبه پس از عقد نکاح طبق نظریه مشورتی شماره 7/98/1535 منع قانونی وجود ندارد و زوجین می توانند طبق توافق به دفترخانه اسناد رسمی مراجعه کنند و مهریه عندالاستطاعه را به عندالمطالبه تغییر دهند و به ثبت برسانند.
جهت دریافت مشاوره مهریه از وکیل آنلاین مهریه می توانید از طریق پیام رسان های داخلی و خارجی مانند واتساپ (وکیل آنلاین واتساپ)، اینستاگرام، یوتوب، توییتر، لینکدین و تلگرام (وکیل آنلاین تلگرام) با بهترین وکلا در ارتباط باشید و به صورت غیرحضوری سوالات و مشکلات حقوقی خود را مطرح و در فضای مجازی از مزایای موسسه حقوقی آنلاین استفاده کنید.
مهریه موجل و حال چیست؟
مهریه موجل و حال چیست؟ به گفته ی وکیل مهریه، مهریه حال مهریه ای است که برای پرداخت آن مهلتی تعیین نشده است و زن طبق قانون می تواند مهریه حال را هر زمان که بخواهد مطالبه کند و مرد نیز با هر شرایط مالی با مطالبه مهریه از سوی زن موظف است مهریه را پرداخت کند. اما در مهریه ی موجل برای پرداخت مهریه مهلت و زمانی در نظر گرفته می شود که تا زمان فرا رسیدن آن، زن حق مطالبه ی مهریه را ندارد. اگر مهریه حال باشد زن می تواند از حق حبس مهریه استفاده کند اما امکان استفاده از حق حبس مهریه در مهریه موجل وجود ندارد.
چه مواردی را می توان به عنوان مهریه تعیین کرد؟
- عین معین: مانند باغ، زمین، خانه که اموال معین محسوب می شوند. مثلا اگر آپارتمانی به عنوان مهریه تعیین شده باشد، باید در هنگام عقد ساخته شده باشد و سند آن قابل رویت باشد.
- منفعت: مانند سکونت در خانه ای معین
- عمل و کار: تعلیم زبان انگلیسی
- حق: اعم از حق دِینی مثل اینکه شوهر تعهد کند صد هزار تومان بابت مهر به زن بدهد. یا طلبی که شوهر از شخص ثالث دارد یا حق عینی مثل حق انتفاع و حق ارتفاق یا حق خیار (اختیار فسخ)
طبق ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی: «چنانچه مهریه وجه رایج باشد متناسب با تغییر شاخص قیمت سالانه زمان پرداخت نسبت به سال اجرای عقد که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین می‌گردد محاسبه و پرداخت خواهد شد مگر اینکه زوجین در حین اجرای عقد به نحو دیگری توافق کرده باشند.»
شرایط تعلق گرفتن مهریه به زن چیست؟
در مورد شرایط تعلق گرفتن مهریه به زوجه باید گفت، همان طور که می دانید به محض عقد نکاح به زن حقوق مالی تعلق می گیرد مانند مهریه، نفقه، اجرت المثل ایام زوجیت و تنصیف اموال مرد. اما مهریه مهمترین حقوق مالی زن در عقد دائم و موقت بشمار می رود، چرا که برخلاف سایر حقوق مالی زوجه در هر شرایطی مهریه به زن تعلق می گیرد و دلایلی مانند اثبات رابطه نامشروع زن، نشوز یا عدم تمکین زوجه و یا به طور کلی اگر زن از انجام وظایف خود در مقابل شوهرش امتناع کند، مانع از تعلق گرفتن مهریه به زن نمی شود و در هر شرایطی مرد باید مهریه همسر خود در صورت مطالبه پرداخت نماید، جز در موارد که قانون تعیین کرده است که به زن مهریه تعلق نمی گیرد یا نصف مهریه به زن تعلق می گیرد که در ادامه به بیان آن می پردازیم.
در چه شرایطی مهریه به زن تعلق نمی گیرد؟
در چه شرایطی به زن مهریه تعلق نمی گیرد؟ طبق ماده ۱۰۸۹ قانون مدنی، در صورتی که عقد دائم یا موقت بین زوجین به هر دلیل باطل شود و نزدیکی بین زن و مرد اتفاق نیفتاده باشد، زن حق دریافت مهریه ندارد.
طبق ماده ۱۱۰۱ قانون مدنی، تنها استثنای فسخ نکاح در صورت عدم نزدیکی را، فسخ ازدواج به دلیل عنن مرد (ناتوانی جنسی مرد) می داند. در این صورت زن مستحق دریافت نصف مهریه خواهد بود.
به طور کلی مهریه دختر باکره در زمان طلاق نصف خواهد بود و از شرایط لازم برای دریافت کل مهریه برخوردار نمی باشد و طبق ماده 1092 قانون مدنی هرگاه شوهر قبل از نزدیکی، زن خود را طلاق دهد؛ نصف مهریه به زن تعلق می گیرد و اگر شوهر تمام آن را پرداخته باشد، می تواند نصف آن را پس بگیرد. اما اگر زن را طلاق ندهد، زن حتی قبل از رابطه زناشویی مستحق تمام مهریه است.
تفویض مهریه
اختیار تعیین مهر می تواند به زوج یا زوجه یا شخص ثالثی واگذار شود:
- اگر اختیار تعیین مهریه به زوج داده شود، می تواند هر مقدار که بخواهد تعیین کند.
- اگر اختیار به زوجه داده شود (مفوضه المهر) زن نمی تواند بیش از مهرالمثل تعیین نماید.
- اگر اختیار تعیین به شخص ثالثی داده شود، می تواند هر مقدار که بخواهد تعیین کند.
ممکن است در هنگام نکاح تعیین مقدار مهریه به زوج یا زوجه واگذار شود، اگر زوجه اختیار تعیین مهریه را به دیگری واگذار کند هر چند که به صورت شرط نکاح درآید باید شرایط صحت قراردادها را داشته باشد. اگر زوج و زوجه رشید (به سن رشد رسیده باشند) و عاقل باشند و در صورتی که یکی از آنان به دلیل کم سنی یا دلیل دیگری اهلیت برای توافق در امور مالی را نداشته باشد، توافق در خصوص میزان مهریه باطل یا غیرنافذ است هر چند که عقد نکاح نیز صحیح باشد.
مهریه غیرمنقول چیست؟
مهریه زن می تواند مال منقول مانند سکه، وجه نقد و غیره باشد و یا مال غیرمنقول مانند زمین و آپارتمان باشد. تعیین مال منقول مانند سکه و وجه نقد به عنوان مهریه به این صورت است که سکه و وجه نقد موجود نیست و پرداخت تعداد یا مبلغ مشخصی از آن، در سند ازدواج بر ذمه زوج قرار می گیرد.
اما تعیین مال غیرمنقول مانند زمین، آپارتمان و یا هر ملک دیگری، برای زن مزایایی دارد، چرا که به محض جاری شدن عقد نکاح به ملکیت زوجه در می آید؛ اما باید به این نکته نیز توجه داشت که اگر زوجه بخواهد قبل از برقراری رابطه زناشویی طلاق بگیرد، تنها نصف مهریه غیر منقول به او تعلق می گیرد.
در مهریه غیر منقول یا ملک، دفتر ازدواج موظف است که سند ازدواج را به نزدیک ترین دفتر ثبت اسناد رسمی بفرستد. دفتر ثبت اسناد پس از دریافت سند ازدواج، خلاصه معامله صداقی ثبت می کند و نام زوجه را به عنوان مالک جدید در ستون انتقالات می نویسد و شماره آن را به اداره ثبت می فرستد تا سند به نام زوجه ثبت شود.
چنانچه ملکی به موجب سند عادی به عنوان مهریه زوجه تعیین گردد، یعنی روی یک برگ کاغذ نوشته شود و شهود نیز ذیل آن را امضا کرده باشند، نمی تواند برای اثبات مهریه غیر منقول مورد استناد قرار بگیرد و باید ملک مورد نظر به عنوان مهریه به نام زوجه ثبت شود.
اگر در سند ازدوج ملکی برای زوجه به عنوان مهریه به ثبت نرسد و ملک به وی منتقل نشود؛ زوجه نمی تواند ثابت کند که ملک به عنوان مهریه برای وی در نظر گرفته شده است. همچنین با انتقال رسمی ملک به نام زوجه برای مهریه، دیگر کسی نسبت به مالکیت آن ملک نمی تواند ادعایی نماید.
مطالبه مهریه زن در صورت ورشکستگی مرد
طبق ماده 58 قانون مدنی، تصفیه امور ورشکستگی طلب های بدون وثیقه از تاجر را به پنج طبقه تقسیم کرده و مهریه زن را در طبقه چهارم قرار داده. طبق این ماده مهریه زن مهریه زن تا میزان ۱۰ هزار ریال به شرط آنکه ازدواج حداقل ۵ سال قبل از توقف واقع شده باشد جزء دیون ممتاز بوده و مازاد جزء سایر دیون محسوب می شود.
در صورتی که زوجه بخواهد برای مطالبه مهریه از شوهر ورشکسته اقدام کند، تاریخ ورشکستگی برای دادگاه بسیار اهمیت دارد و آن را با تاریخ بدهی مطابقت می دهد. همچنین ممکن است زوج برای عدم پرداخت مهریه وانمود به ورشکستگی متقلبانه نماید که در صورت اثبات به یک تا پنج سال حبس محکوم خواهد شد.
اگر تصمیم داری برای مطالبه مهریه اقدام کنی و از قانون جدید مهریه هیچ اطلاعی نداری با وکیل مهریه موسسه حقوقی دادآرمان تماس بگیر و از بهترین وکیل مهریه در غرب تهران مشاوره دریافت کن.
مطالبه مهریه در صورت فوت زوج
یکی از سوالات مهم در خصوص مطالبه مهریه زن این است که در صورت فوت شوهر آیا زن می تواند مهریه خود را مطالبه نماید؟ مراحل مطالبه مهریه زن پس از فوت شوهر چگونه است؟
در پاسخ به این سوال باید گفت چون مهریه زن یک دِین بر گردن شوهر است، با فوت وی امکان مطالبه مهریه از ماترک و اموال به جامانده از مرد برای زن وجود دارد و زن می تواند به صورت قانونی برای مطالبه مهریه خود از ماترک مرد اقدام نماید.
ورثه زوج در صورت مطالبه مهریه از سوی زوجه بعد از فوت شوهر باید ظرف 10 روز مهریه زن را پرداخت کنند، در صورت عدم پرداخت زن می تواند درخواست توقیف ترکه را نماید تا بتواند مهریه خود را مطالبه کند
مطالبه مهریه در صورت فوت زوجه
در صورتی که زوجه فوت کند و در زمان حیات خود مهریه اش را مطالبه نکرده باشد، در این صورت مهریه مانند هر حق مالی دیگر به ورثه او منتقل خواهد شد و ورثه زوجه می توانند با تقدیم دادخواست مطالبه و درخواست (طلب مهریه زوجه متوفی) به نسبت سهم الارث خود به طرفیت مرد، حقوق قانونی زوجه متوفی را مطالبه نمایند. در این صورت باید گواهی حصر وراثت و عقدنامه زوجه را پیوست دادخواست خود نمایند.
برای استفاده از خدمات موسسه حقوقی دادآرمان در خصوص مطالبه مهریه در دادگاه در هر مرحله از دادرسی (بدوی، تجدیدنظرخواهی، واخواهی، فرجام خواهی، اعاده دادرسی) با مهدی رضوی بهترین وکیل مهریه در تهران تماس بگیرید. همچنین در صورت انصراف از رسیدگی پرونده در دادگاه می توانید با وکیل مهریه در خصوص نحوه استرداد دعوا و دادخواست مشورت کنید.
حق حبس مهریه چیست؟
حق حبس مهریه یعنی، زن می تواند تا وقتی که تمام مهریه به او پرداخت نشده از انجام وظایفی که نسبت به شوهر دارد، امتناع کند.
یکی از شروط استفاده از حق حبس مهریه این است که مهریه حال باشد. طبق ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی، زن می تواند تا مهر به او تسلیم نشده از انجام وظایفی که در مقابل شوهر دارد خودداری نماید؛ مشروط بر اینکه مهر او حال باشد و این امتناع از بین برنده حق نفقه نخواهد بود. اگر مهر موجل باشد؛ زمانی زوجه حق مطالبه آن را دارد که مدت تعیین شده برای مطالبه مهریه سپری گردد و چون از زمان عقد نکاح، زوج مجاز است که انجام وظایف زناشویی را از زوجه طلب کند، زوجه نمی تواند از حق حبس خود استفاده کند.
شرط دوم برای استفاده از حق حبس مهریه عدم تمکین زوجه است. طبق ماده ۱۰۸۶ قانون مدنی، اگر زن قبل از دریافت مهریه با اختیار خود به انجام وظایفی که در مقابل شوهر دارد اقدام نماید؛ دیگر نمی تواند از حکم ماده 1085 استفاده کند؛ بنابراین حقی که برای مطالبه مهریه دارد ساقط نخواهد شد.
طبق ماده ۱۰۸۶ قانون مدنی، چنانچه زوجه قبل از گرفتن مهریه به اختیار و اراده خود از زوج تمکین خاص نماید. حق حبس زن از بین می رود و دیگر نمی تواند از تمکین و سایر وظایف زناشویی خودداری نماید.
نکته: اگر زوجه به زور یا اکراه یا در حال بیهوشی تسلیم زوج شود؛ حق حبس زن ساقط نمی شود. همچنین در صورتی که مهریه موجل باشد؛ قدرت زوج بر پرداخت مهریه هنگام پرداخت لازم است و چنانچه مهر تماماً یا جزئاً حال باشد و زوجه زمان عقد نداند که زوج قادر به پرداخت نیست و یا بعد از عقد نکاح تا موقع «عروسی» زوج معسر گردد؛ حق حبس برای زوجه تا گرفتن تمام یا آن قسمت از مهریه که حال است. وجود خواهد داشت. در واقع اعسار شوهر در پرداخت مهریه، حق حبس زن را از بین نمی برد.
در صورتی که مرد دادخواست تمکین زوجه را به دادگاه خانواده تقدیم نماید و به بخواهد زن را ملزم به تمکین نماید، در صورتی که زن قبلاً تمکین نکرده باشد و مهریه اش حال باشد، می تواند در جواب دادخواست الزام به تمکین زوجه از حق حبس خود استفاده کند و تمکین از شوهر را موکول به پرداخت مهریه از سوی مرد نماید و از انجام وظایف خود امتناع کند.
حقوق مالی زن در استفاده از حق حبس
- نفقه: استفاده از حق حبس زوجه، موجب از بین رفتن حق نفقه نخواهد شد؛ یعنی در حالی که زوجه در زمان استفاده از حق حبس تمکین نمی کند اما مستحق دریافت نفقه از شوهر است و اگر شوهر از پرداخت نفقه خودداری نماید، از موجبات طلاق زوجه خواهد بود و زن می تواند از شوهر به دلیل ترک انفاق شکایت نماید و نفقه معوقه خود را مطالبه کند.
- تقسیط مهریه: اگر به دلیل اعسار و ناتوانی مالی زوج در پرداخت، مهریه قسط بندی شود؛ هر چند که شوهر در حال پرداخت مهریه به صورت اقساطی است، باز هم حق حبس زوجه از بین نمی‌رود و زن می تواند تا پایان اقساط مهریه و دریافت کامل مهریه، از انجام وظایف خود در مقابل شوهر خودداری نماید.
طبق رأی وحدت رویه شماره ۷۰۸ مورخ ۲۲/۵/۱۳۸۷ هیأت عمومی دیوان عالی کشور، زن را محق در استفاده از حق حبس حتی با تقسیط مهریه و پرداخت کامل آن دانسته است. - تنصیف اموال مرد: اگر زوج دادخواست طلاق به طرفیت زوجه را بدهد، در حالی که زوجه در دعاوی قبلی استناد به حق حبس مهریه کرده باشد، مهریه زن پابرجاست و زوج ملزم به پرداخت آن است، اما شرط تنصیف دارایی اموال شوهر مشمول زوجه نخواهد شد و تنصیف اموال مرد به زن تعلق نمی گیرد.
حق حبس مهریه و طلاق از طرف زوجه
آیا زمانی که زن از حق حبس مهریه استفاده می کند می تواند درخواست طلاق نماید؟
وکیل مهریه در پاسخ به این سوال می گوید: طبق قانون، حق طلاق با مرد است و زن برای درخواست طلاق باید یکی از شروط دوازده‌گانه عقدنامه و یا هر دلیل موجه دیگری را در دادگاه خانواده اثبات نماید؛ مانند طلاق زن به دلیل ضرب و شتم، ابتلای شوهر به بیماری صعب العلاج که برای درمان و مداوای آن اقدام نکرده باشد، ترک انفاق حتی در صورتی که زن دادخواست مربوطه را داده باشد و رای صادره را اجرا کرده باشد، طلاق زن به دلیل محکومیت کیفری زوج و…
اما زمانی که زن از حق حبس استفاده می کند و از شروع زندگی مشترک خودداری می نماید، اثبات عسر و حرج او بسیار دشوار و شاید غیرممکن باشد؛ مگر اینکه زن به دلایل دیگری مانند ترک انفاق از سوی شوهر یا سوء رفتار و سوء معاشرت او مانند طلاق زن به دلیل توهین و فحاشی مرد، محکومیت کیفری زوج و… درخواست طلاق نماید و این امر در دادگاه ثابت شود.
مهمترین امتیاز استفاده از حق حبس این است که زوجه را نمی توان ملزم به تمکین خاص و انجام سایر وظایف زناشویی نمود. زوجه می تواند تا زمانی که مهر را دریافت نکرده است از سکونت در منزلی که شوهر تهیه نموده خودداری کند و اگر چنین کرد ناشزه محسوب نمی شود. در صورت تقسیط پرداخت مهریه، حق حبس زوجه تا پایان دریافت تمامی اقساط به قوت خود باقی می ماند. زوجه مستحق نفقه خواهد بود و در صورت خودداری زوج از پرداخت نفقه، زوجه حق شکایت کیفری از زوج خواهد داشت.
مطالبه مهریه از ضامن
طبق ماده 684 قانون مدنی، براساس عقد ضمان، شخص ضامن، مالی را که پرداخت آن به عهده دیگری است، به عهده می گیرد.
براساس قانون، هر دِینی را به شرط برخورداری از قوای عقلی و داشتن اهلیت، می توان ضمانت نمود. طلبکار می تواند مطالبه رهن از ضامن نماید. به این معنی که وقتی شخصی ضمانت فرد دیگری را پرداخت مهریه پذیرفت، امکان دریافت رهن نیز از وی وجود دارد. ضامن در پرداخت مهریه، نمی‌تواند پرداخت دِینی که ضمات نموده است را مشروط به عدم پرداخت بدهکار اصلی نماید و مطلقاً ضامن پرداخت مهریه است.
می توان در مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه و نیز مهریه بیش از 110 سکه نیز، ضامن قرار داد. در مهریه عندالاستطاعه، ضامن پرداخت مهریه زمانی باید به تکلیف پرداخت عمل نماید که بدهکار اصلی به توانایی مالی رسیده باشد، در غیر این صورت درخواست مهریه از ضامن به نظر با توافق طرفین سازگار نمی باشد.
مطالبه مهریه از پدرشوهر که ضامن پرداخت مهریه است، می تواند به صورت مستقل مطرح شود و یا اینکه به شرط عدم پرداخت مهریه از سوی بدهکار اصلی، یا زوج امکان مراجعه به ضامن وجود داشته باشد.
در هنگام توافقات نامزدی و هنگام خواستگاری، اگر توانایی مالی زوج، برای خانواده عروس و یا زوجه مشخص نباشد و تقاضای ضامن شدن پدر داماد یا زوج و یا هرشخص ثالثی بنمایند و فردی حاضر به پذیرش ضمانت پرداخت مهریه باشد، زوجه، تحت شرایطی برای دریافت مهریه می‌تواند به زوج و ضامن وی به صورت همزمان مراجعه نماید و یا اینکه در صورت خودداری شوهر از پرداخت مهریه، دعوای مطالبه مهریه از ضامن را مطرح نماید.
مطالبه مهریه از ضامن براساس عقد ضمان است که در زمان انعقاد عقد نکاح و ازدواج، جاری شده و مورد پذیرش طرفین و ضامن قرار گرفته است.
عدم پرداخت مهریه توسط ضامن
با درخواست مهریه و عدم پرداخت مهریه توسط ضامن و همچنین عدم اثبات اعسار وی از پرداخت مهریه، می‌توان طبق ماده 3 نحوه اجرای محکومیت‌های مالی، تقاضای بازداشت ضامن تا زمان پرداخت مهریه را نمود. همچنین دادخواست مطالبه مهریه از ضامن می‌تواند همزمان با مطالبه و درخواست مهریه از بدهکار اصلی به دادگاه خانواده مطرح شود و نیازی نیست تا عدم پرداخت مهریه توسط شوهر به اثبات برسد و سپس علیه ضامن اقدام نمود.
مطالبه مهریه از ضامن و پرداخت مهریه توسط ضامن، ذمه و بدهی شوهر را به ضامن مشغول نموده و ضامن در صورتی که با رضایت شوهر، مهریه را ضمانت کرده و پرداخت نموده باشد، می‌تواند برای وصول مبلغی که پرداخت نموده است، به شوهر یا بدهکار اصلی مراجعه نماید.
اما اگر ضمانت پرداخت مهریه توسط ضامن بدون دریافت اجازه متعهد و بدهکار اصلی باشد، ضامن پس از پرداخت دِین نمی‌تواند به زوج، مراجعه کند.
اگر شوهر، معسر از پرداخت مهریه تشخیص داده شود، این موضوع به ضامن پرداخت مهریه تسری پیدا نمی کند.
ضامن پرداخت مهریه، در هر صورت مسئول پرداخت مهریه می باشد و اگر مدعی اعسار از پرداخت مهریه ای است که ضمانت نموده است، باید اعسار و ناتوانی مالی خود را در دادگاه صالح اثبات نماید.
در هر صورت، طلبکار می تواند بابت وصول و دریافت مهریه به نرخ روز و خسارات دادرسی و حق الوکاله وکیل به اصیل و ضامن مراجعه کند.
دادگاه صالح جهت مطالبه مهریه از ضامن، دادگاه خانواده ای است که صلاحیت رسیدگی به اصل موضوع را دارد.
اما اگر مبلغ مهریه کمتر از بیست میلیون تومان باشد، شورای حل اختلاف صالح به رسیدگی است.
در هر صورت می‌توان ضمن تقدیم دادخواست مطالبه مهریه از ضامن درخواست توقیف اموال بدهکار را نیز با توجه به رسمی بودن سند ازدواج از دادگاه خانواده نمود.
مطالبه مهریه از ارث
یکی از سوالاتی که برای زوجین در خصوص مهریه مطرح می شود، مطالبه مهریه از ارث زوج است. چنانچه زوجه بخواهد مهریه ی خود را مطالبه نماید و زوج از پرداخت آن معسر باشد، آیا زوجه می تواند از سهم الارثی که به زوج می رسد، مهریه ی خود را مطالبه نماید؟ آیا سهم الارث زوج برای پرداخت مهریه ی زوجه توقیف خواهد شد؟
در پاسخ به این سوال باید گفت، چنانچه زوجه بخواهد مهریه خود را مطالبه نماید اما زوج توانایی مالی برای پرداخت آن را نداشته باشد، زن می تواند مهریه خود را از سهم الارث شوهر که به او ارث رسیده است مطالبه نماید، در این صورت اگر زن بخواهد مهریه خود را از ارث شوهرش مطالبه نماید، می تواند از طریق دادگاه خانواده برای مطالبه مهریه از ارث اقدام کند.
چنانچه زوجه بخواهد با مطالبه مهریه از ارث شوهر آن را وصول نماید، باید ابتدا دادخواست مطالبه ی مهریه را به دادگاه خانواده تقدیم کند و سپس توقیف سهم الارث شوهر را از ترکه ی پدر شوهر یا مادر شوهر خود از دادگاه تقاضا نماید.
یکی از سوالاتی که در خصوص مطالبه مهریه از ارث مطرح می شود، این است که آیا زوجه می تواند در زمانی که پدر یا مادر زوج در قید حیات هستند، مهریه خود را از اموال آنها مطالبه نماید؟
در پاسخ به این سوال باید گفت، خیر تا زمانی که پدر یا مادر زوج که وی از آنها ارث می برد، در قید حیات باشند، زوجه نمی تواند اموال آنها را برای مطالبه ی مهریه توقیف نماید.
نحوه مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت
در مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت زوجه یا وکیلش به همراه مدارک شناسایی، اصل سند ازدواج را به دفترخانه ای می‌برد که ازدواج را ثبت کرده است و درخواست صدور اجرائیه نسبت به تمام یا قسمتی از مهریه را می نماید. مرجع صالح درخواست صدور اجرائیه طبق ماده ۲ آیین نامه اجرای مفاد اساسنامه لازم الاجرا و طریقه رسیدگی به شکایت از عملیات اجرایی مرجع صالح برای تقدیم درخواست صدور اجرائیه، دفتر ازدواجی است که عقد نکاح و ازدواج را ثبت کرده است.
نحوه درخواست صدور اجراییه برای مطالبه مهریه
الف) درخواست ذی نفع: صدور اجرائیه با درخواست ذی نفع است. این درخواست الزاماً باید کتبی باشد. به علاوه، این درخواست از طریق سازمان ثبت اسناد و املاک تهیه و در اختیار دفاتر ازدواج قرار می گیرد.
ب) مندرجات تقاضانامه: مطابق ماده ۳ آیین نامه مذکور تقاضای صدور اجرائیه مهریه طبق فرم مخصوص تنظیم می‌گردد و باید شامل موارد زیر باشد:
1- نام و نام خانوادگی، شماره شناسنامه، محل صدور، نام پدر، تاریخ تولد، کد ملی، محل سکونت درخواست کننده اجرائیه یا نماینده قانونی وی.
2- نام و نام خانوادگی، شماره شناسنامه، محل صدور، نام پدر، تاریخ تولد، کد ملی، محل اقامت متعهد.
3- موضوعی که اجرای آن درخواست شده است.
4- شماره و تاریخ مستند درخواست صدور اجرائیه
معایب مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت
1- در مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت در صورت افزایش قیمت سکه در طول عملیات اجرایی، زن ممکن است ضرر کند زیرا اجرای ثبت، به افزایش قیمت توجه نمی‌کند.
2- در اجرای ثبت نمی‌توان، زوج را زندانی کرد ولی از طریق دادگاه می‌توان وی را براساس ماده 2 قانون نحوه‌ی اجرای محکومیت مالی به زندان انداخت.
شرایط صدور اجرائیه برای مطالبه مهریه
پس از درخواست صدور اجرائیه از طرف زوجه در صورت مشخص شدن شرایط زیر توسط سردفتر، امکان صدور اجرائیه فراهم است.
الف) مطالبه مهریه به موجب سند رسمی باشد:
سند ازدواجی که مطابق مقررات مورد نظر تنظیم شده باشد رسمی شناخته می‌شود. بنابراین برگه‌ای که در شب بله‌بران به عنوان صداق و مهریه تنظیم می‌شود و به امضای طرفین می‌رسد، قابلیت درخواست صدور اجرائیه را ندارد حتی اگر این برگه به امضا و مهر سردفتر نیز رسیده باشد. همچنین در نکاح موقت برگه‌ای را که سردفتر تحت عنوان نکاح منقطع تنظیم می‌کند، سند رسمی شناخته نمی‌شود. در فرض اخیر زوجه می‌تواند جهت مطالبه مهریه فقط به دادگاه خانواده مراجعه نماید.
ب) منجز بودن مهریه و تعهدات:
به دلالت تبصره ۲ ماده ۵ همان آیین نامه، صدور برگه اجرائیه نسبت به تعهداتی که در سند منجزاً قید شده باشد، امکانپذیر است. منظور از منجز بودن این است که مهریه معلق نباشد.
ج) مهریه و اجرای تعهد موجل نباشد:
در مورد دریافت مهریه چند فرض وجود دارد: حال، موجل، عندالمطالبه و عندالاستطاعه مهریه در صورتی موجل است که برای پرداخت آن مدتی تعیین شود. در صورتی که مدتی برای پرداخت معین نشده باشد مهریه حال محسوب می‌شود و قید عندالمطالبه آن را از حال بودن خارج نمی کند.
تکالیف سردفتر در درخواست صدور اجرائیه برای مطالبه مهریه
طبق ماده ۵ آیین نامه مذکور، سردفتر با مشخص شدن هویت درخواست کننده و تشخیص صلاحیت خود موظف به انجام موارد زیر می باشد:
1- صدور اجرائیه و ارسال آن به اداره ثبت
سردفتر باید رونوشت سند را در برگه های ویژه ظرف ۲۴ ساعت با خط خوانا در سه نسخه تهیه کرده و موضوعی را که باید اجرا شود (مطالبه سکه، وجه نقد و…) در محل مخصوص آن نوشته ظرف ۴۸ ساعت از تاریخ وصول درخواست برگه‌های اجرائیه را امضا کرده و به مهر ویژه رسانده و برای اجرا نزد مسئول اجرای ثبت می فرستد و رسید دریافت می نماید.
2- مطلع کردن زوج یا ضامن از صدور اجرائیه
سردفتر ازدواج مکلف است پس از صدور اجرائیه مراتب را به آخرین نشانی زوج از طریق پست سفارشی به او اطلاع داده و برگه‌های اجرائیه را به ضمیمه قبض پست به او اطلاع دهد.
اداره اجرا پس از دریافت اجرائیه، باید آن را در دفاترلازم وارد و پرونده برای آن تنظیم و نام مأمور ابلاغ را در آن نوشته و جهت ابلاغ به مأمور تسلیم نماید. مأمور اجرا بر اساس قوانین جاری، اجرائیه را به زوج یا ضامن ابلاغ می‌کند. از تاریخ ابلاغ اجرائیه، زوج یا ضامن باید ظرف ده روز دِین را بپردازد یا ترتیبی برای پرداخت دِین خود بدهد یا مالی معرفی کند که اجرای سند را ممکن نماید.
توقیف اموال زوج برای مطالبه مهریه
اگر زوجه ابلاغ اجرائیه تقاضای تأمین طلب خود را از اموال زوج یا ضامن کند. در این صورت، اجرا معادل طلب زوجه را از اموال نامبردگان توقیف می کند. در صورتی که زوج مهریه را پرداخت نکند، اموال توقیف شده از طریق مزایده به فروش رسیده و مطالبات زوجه پرداخت می گردد.
نکته: در صورتی که زوجه در هر مرحله از فرآیند عملیات اجرایی از اجرا منصرف شود، طبق ماده ۹۸ قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت، از پرداخت حق الاجرا (نیم عشر یا یک بیستم) معاف می شود.
هرگاه اداره ی اجرا، برگ اجرائیه را به زوج ابلاغ نماید، زوج باید تا ظرف ده روز نسبت به پرداخت مهریه اقدام نماید در غیر این صورت اموالش توقیف می‌گردد.
اگر مهریه سکه باشد: اداره‌ی اجرا، نامه‌ای خطاب به بانک مرکزی می‌دهد و نرخ سکه را جویا می‌شود. جواب بانک مرکزی ملاک عمل اداره اجرا خواهد بود. هر چند که نرخ سکه بعداً نیز تغییر کند دیگر تأثیری بر عملیات اجرایی ندارد. بعد از ده روز، در صورت عدم اجرای مندرجات اجرائیه، زوجه اموال زوج را برای توقیف معرفی می‌کند. مال معرفی شده توسط اداره‌ی ثبت، به یکی از کارشناسان رسمی مستقر در همان دایره‌ی اجرا، جهت قیمت‌گذاری معرفی می‌شود. مال معرفی شده به مزایده گذاشته می‌شود و از محل فروش آن، مهریه‌ی زن پرداخت می‌گردد.
انصراف زن از پیگیری مطالبه مهریه در اجرای ثبت
بهترین وکیل مهریه در شمال تهران در این باره می گوید: در صورتی که زوجه از مطالبه مهریه منصرف می شود و یا در خصوص نحوه و مقدار مطالبه مهریه با زوج به توافق برسد و تصمیم بگیرد از پیگیری مطالبه مهریه در اجرای ثبت انصراف دهد، باید یک درخواست کتبی بدهد و انصراف خود را از مطالبه مهریه به اداره ثبت اعلام نماید.
انصراف زن از پیگیری مطالبه مهریه در اجرای ثبت به این معنا نیست که دیگر نمی تواند از این طریق مهریه خود را مطالبه نماید، در صورتی که زن مهریه اش را نبخشیده باشد و یا مانعی برای مطالبه مهریه وجود نداشته باشد، می تواند پس از انصراف از مطالبه مهریه مجددا برای مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت به همان ترتیب که گفته شده اقدام کند.
هزینه مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت نیم عشر یا یک بیستم ارزش مهریه است و در صورتی که زوجه در هر مرحله از فرآیند عملیات اجرایی از اجرا منصرف شود، طبق ماده ۹۸ قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت، از پرداخت حق الاجرا معاف می شود.
نحوه مطالبه مهریه از طریق دادگاه خانواده
در صورتی که زوجه نتواند از طریق اجرای ثبت مهریه خود را وصول نماید می تواند از طریق دادگاه خانواده اقدام نماید.
مطالبه مهریه از طریق دادگاه نیازمند تقدیم دادخواست از سوی زوجه است و زوجه می تواند در ابتدا دادخواست توقیف و تأمین اموال را تقاضا نموده و درخواست دریافت مهریه را با توجه به قرار تأمین مطرح نماید و یا می‌تواند به صورت همزمان درخواست صدور قرار تأمین و درخواست مهریه و همچنین در صورت عدم توانایی مالی در پرداخت هزینه‌ی دادرسی اعسار و ناتوانی مالی آن را همزمان از دادگاه درخواست نماید.
همچنین در صورت فوت شوهر زن می‌تواند تقاضای توقیف ترکه (ارثیه) شوهر متوفی را نیز بنماید و در این صورت دعوای مطالبه‌ی مهریه باید به طرفیت ورثه متوفی که ترکه متوفی را پذیرفته‌اند در دادگاه طرح و اقامه نماید.
همچنین زوجه یا وکیل او به جهت جلوگیری از نقل و انتقال اموال می‌توانند از دادگاه تقاضای توقیف اموال به صورت اجرا قبل از ابلاغ نماید.
در مورد مطالبه مهریه باید به این نکته اشاره کنیم که نحوه مطالبه مهریه در عقد موقت مانند مطالبه مهریه در عقد دائم است و در صورتی که زن در عقد موقت دارای سند رسمی باشد برای مطالبه مهریه ابتدا باید به اجرای ثبت مراجعه کند و در صورت عدم وصول مهریه از طریق اجرای ثبت، دادخواست مطالبه مهریه را به دادگاه خانواده تقدیم کند.
ثبت دادخواست مطالبه مهریه
ثبت دادخواست از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام می گیرد. و پس از ثبت دادخواست، پرونده به دادگاه خانواده ارسال خواهد شد. بر اساس قانون همزمان با دادخواست مطالبه مهریه و یا حتی قبل از آن می توان قرار تأمین خواسته از دادگاه تقاضا کرد. همان طور که گفته شد، در صورتی که زوجه نتواند از طریق اجرای ثبت مهریه خود را وصول کند باید از طریق دادگاه خانواده یا شورای حل اختلاف برای مطالبه مهریه اقدام کند.
اگر ارزش مهریه مطالبه شده از سوی زن کمتر از ۲۰ میلیون تومان باشد، شورای حل اختلاف صالح به رسیدگی دادخواست مطالبه مهریه است و ادر صورتی که ارزش مهریه بالای ۲۰ میلیون تومان باشد، دادگاه خانواده صالح به رسیدگی می باشد.
هزینه دادرسی در دعوای مطالبه مهریه بر اساس نرخ مهریه دریافت می گردد که میزان سه و نیم درصد از مجموع ارزش مهریه می باشد، که پرداخت آن برعهده زوجه است، که دادخواست مطالبه مهریه را مطرح کرده است.
زوجه یا وکیل او به جهت جلوگیری از نقل و انتقال اموال می‌توانند از دادگاه تقاضای توقیف اموال زوج به صورت اجرا قبل از ابلاغ کند، به این صورت که ابتدا اموال توقیف شود و سپس زوج مطلع شود و در ادامه دادگاه وقت رسیدگی برای دادخواست مهریه تعیین کند و اگر ظرف مدت ۱۰ روز از زمان صدور قرار تأمین خواسته توسط دادگاه یا شورای حل اختلاف، دادخواست اصلی مطالبه مهریه ثبت نشود، با درخواست زوج اموال از توقیف آزاد می‌شود.
مهـریه به نرخ روز
به گفته ی مهدی رضوی بهترین وکیل مهریه در شمال تهران مطالبه مهریه به نرخ روز امکان پذیر است. طبق تبصره 1082 قانون مدنی، چنانچه مهریه وجه رایج باشد، متناسب با تغییر شاخص قیمت سالانه زمان تأدیه، نسبت به سال اجرای عقد که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین می گردد، محاسبه و پرداخت خواهد شد؛ مگر این که زوجین، در حین اجرای عقد، به نحو دیگری تراضی کرده باشند.
با توجه به تبصره ماده 1082 قانون مدنی، اگر مهریه زوجه وجه نقد باشد، هر زمان که زوجه بخواهد مهریه اش را مطالبه نماید، ارزش مهریه براساس شاخص تورم که هر سال از سوی بانک مرکزی اعلام می شود محاسبه می شود و زن مهریه اش را براساس نرخ تورم سالی که آن را مطالبه کرده است، دریافت می کند.
نحوه محاسبه مهریه به نرخ روز
ارزش مهریه به روز= مبلغ مهریه× عدد شاخص در سال قبل ÷ عدد شاخص در سال وقوع عقد
دادخواست اعسار از پرداخت مهریه
در صورتی که زن در عقد موقت مهریه اش را مطالبه کند و مرد توانایی مالی برای پرداخت یکجای مهریه را نداشته باشد، باید تا یک ماه پس از ابلاغ اجراییه به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کند و دادخواست اعسار از پرداخت مهریه را ثبت نماید. مرد باید برای اثبات اعسار از پرداخت مهریه لیست اموال منقول و غیرمنقول خود، حساب های بانکی، مطالبات اشخاص ثالث و فهرست کلیه نقل و انتقالات انجام شده طی یک سال اخیر را به دادگاه ارائه نماید. همچنین دو نفر شاهد که از وضعیت معیشتی و تمکن مالی مرد اطلاع دارند، شهادت بدهند که توانایی مالی برای پرداخت یکجای مهریه را ندارد.
اگر اعسار مرد در دادگاه با ارائه مدارک محکمه پسند اثبات شود، قاضی برای پرداخت مهریه به صورت اقساطی و حداقل پیش قسط مهریه با توجه به تمکن مالی مرد تصمیم گیری می نماید.
همچنین در صورتی که پس از تقسیط مهریه به هر دلیلی مانند افزایش شدید نرخ تورم و افزایش قیمت سکه یا بیکاری و غیره مرد نتواند اقساط مهریه را پرداخت کند می تواند از دادگاه خانواده درخواست کاهش و تعدیل اقساط مهریه را بنماید و قاضی با توجه به وضعیت مالی مرد اقساط را کاهش می دهد، اما اگر در وضعیت مالی مرد تغییراتی ایجاد شد و وضعیت مالی او بهتر شد زن می تواند برای افزایش اقساط مهریه دادخواست تعدیل اقساط مهریه را به دادگاه تقدیم کند و در صورت اثبات افزایش تمکن مالی مرد اقساط مهریه به نفع زن افزایش پیدا می کند.
ضمانت اجرای عدم پرداخت اقساط مهریه
طبق ماده 21 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی، در صورتی که زوج، اقساط مهریه را پرداخت نکند تا پرداخت اقساط معوق یا کسب اعسار مجدد در خصوص باقیمانده مهریه در حبس می ماند؛ البته لازمه اعمال این ماده این است که معسر دستگیر شود و یا به وی دسترسی داشته باشیم و منظور در دسترس بودن معسر می باشد که ضمانت اجرایی ندارد.
تفاوت مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت و دادگاه
1- اصولاً با مراجعه زوجه به دادگاه، به دلیل شکسته شدن حریم روابط عاطفی زوجین امکان سازش تا حد بسیار زیادی کاهش پیدا می‌کند و گاهی سازش را غیرممکن می‌کند. جلوگیری از تشکیل پرونده وصول مهریه که اصولاً به عنوان اولین پرونده در مسیر پرونده‌های متعددی که در خلال رسیدگی به اختلاف زوجین در دادگاه خانواده تشکیل می‌شود در کاهش اختلاف و حل و فصل دعوی بسیار موثر است. از این جهت مراجعه به اجرای ثبت که به دلیل طبیعت اداری آن، کراهت کمتری از دید جامعه دارد، می‌تواند آثار زیانبار عدم ایجاد سازش را تا حد زیادی کاهش دهد.
2- مطالبه مهریه از طریق دادگاه با تقدیم دادخواست و رعایت مقررات شکلی دیگر صورت می گیرد، و نیازمند تعیین وقت رسیدگی است که این امر فرآیند دادرسی را طولانی می کند و از طرفی بر تراکم و حجم پرونده ها می افزاید. در صورتی که در وصول مهریه از طریق اجرای ثبت، به صرف تقاضای ذی‌نفع از دفتر ازدواج مربوط، عملیات اجرایی بدون تعیین وقت، شروع می شود.
3- در اجرای ثبت، عملیات اجرایی به مجرد درخواست کتبی زوجه شروع می شود ولی در دادگاه عملیات اجرایی پس از فرآیند دادرسی و صدور حکم قطعی با درخواست اجرای حکم توسط محکوم له یا نماینده او شروع می شود.
4- صدور اجرائیه در اجرای ثبت، شامل مرور زمان نمی شود، چون نصی در این مورد پیش‌بینی نشده است. ولی نسبت به اجرائیه دادگاه طبق ماده ۱۶۸ قانون اجرای احکام، اجرای مرور زمان پنج ساله جاری است.
5- مراجعه به دادگاه علاوه بر پرداخت هزینه دادرسی، نیازمند پرداخت هزینه اجرایی است. در صورتی که در مراجعه به اجرای ثبت فقط حق‌الاجرا تعلق می گیرد.
6- از طریق مراجعه به اجرای ثبت طبق ماده ۱۷ قانون گذرنامه، امکان ممنوع الخروج کردن زوج وجود دارد، در صورتی که این امکان در مراجعه به دادگاه وجود ندارد.
7- در مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت، در صورت افزایش قیمت سکه در طول عملیات اجرایی، زن ممکن است ضرر کند؛ زیرا اجرای ثبت، به افزایش قیمت توجه نمی‌کند ولی دادگاه، قیمت زمان اجرای حکم را ملاک می داند.
8- در اجرای ثبت نمی توان، زوج را زندانی کرد ولی از طریق دادگاه می توان وی را طبق ماده 2 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی به زندان انداخت.
ممنوع الخروج کردن زوج برای مطالبه مهریه
ممنوع الخروجی بابت مهریه به دو صورت امکانپذیر است:
ممنوع الخروج کردن زوج برای مهریه از طریق اجرای ثبت
زن می تواند برای مطالبه مهریه خود از طریق دفترخانه رسمی ازدواج که نکاح را ثبت کرده است اقدام نماید و درخواست صدور اجراییه نماید که پس از ابلاغ آن به زوج، زن می تواند برای مطالبه مهریه خود، تمام اموال منقول و غیر منقول مرد را توقیف نماید، اما در صورتی که زن به هر دلیل نتواند اموال شوهر را توقیف نماید، می تواند طبق ماده 17 قانون گذرنامه و همچنین ماده 201 آیین نامه اجرای اسناد رسمی لازم الاجرا، تقاضای ممنوع الخروج شدن مرد را به اجرای ثبت بدهد تا مرد به دلیل پرداخت نکردن مهریه امکان خروج از کشور را نداشته باشد.
ممنوع الخروج کردن زوج برای مهریه از طریق دادگاه
به استناد ماده ۲۳ قانون محکومیت های مالی در دعاوی حقوقی از جمله مطالبه مهریه، پس از صدور رای محکومیت مهریه و نپرداختن مهریه و یا تقسیط نشدن مهریه از سوی زوج، زوجه می تواند از دادگاه صادر کننده رای، درخواست صدور قرار ممنوع الخروج کردن زوج را نماید و دادگاه موظف به پذیرش آن است، مگر اینکه مهریه پرداخت شود یا اعسار زوج برای پرداخت مهریه از سوی دادگاه پذیرفته شود.
ویدیوی نحـوه ثبت اعسـار مهـریه در اینستاگرام
اگر مرد حکم اعسار بگیرد و مهریه را به صورت اقساطی پرداخت کند آیا ممنوع الخروجی او رفع می شود؟
وکیل مهریه به این سوال چنین پاسخ می دهد اگر به درخواست زوجه، مرد ممنوع الخروج شده باشد، رویه اجرای ثبت به این صورت است که اگر حکم اعسار مرد از پرداخت یکجای مهریه صادر شده باشد و مرد پیش پرداخت تعیین شده در حکم را پرداخت کرده باشد، با درخواست مرد، ممنوع الخروجی او رفع می شود.
راه های رفع ممنوع الخروجی مرد
در صورتی که مرد به درخواست زن برای مطالبه مهریه ممنوع الخروج شده باشد، با چند روش ممنوع الخروجی او رفع می شود:
- زمانی ممنوع الخروجی مرد رفع می شود که مهریه زن را یکجا پرداخت کند.
- در صورت عدم توانایی مرد در پرداخت یکجای مهریه به درخواست مرد حکم اعسار از پرداخت مهریه صادر شود و مهریه تقسیط شود.
- زن برای رفع ممنوع الخروجی مرد رضایت دهد.
- در صورت ممنوع الخروج شدن مرد به دلیل عدم پرداخت مهریه، او می تواند تامین مناسبی به تشخیص دادگاه بسپارد تا رفع ممنوع الخروجی او صادر شود.
در صورتی که مرد برای عدم پرداخت مهریه، ممنوع الخروج شده باشد برای رفع ممنوع الخروجی باید حق الاجرا (نیم عشر دولتی) را نیز پرداخت کند، در غیر این صورت ممنوع الخروجی او رفع نخواهد شد.
جرم انتقال اموال برای فرار از پرداخت مهریه
انتقال اموال قبل از مطالبه مهریه، معامله به قصد فرار از دین محسوب نمی شود حال آنکه اگر منتقل شده باشد لذا به نام نشده باشد تصمیم گیری در خصوص فرار از دین با دادگاه است.
طبق قانون، هرگاه زوجه به دادگاه دلیل ارائه نماید که زوج برای فرار از پرداخت مهریه، قصد فروش اموال خود را دارد، دادگاه می تواند قرار توقیف اموال وی را به میزان بدهی صادر کند و به منظور توقیف اموال 4 شرط وجود دارد:
- عموماً مالی موجود باشد
- اثبات غیر واقعی بودن معامله توسط زوجه
- ثابت کردن این موضوع که نیت مرد فرار از پرداخت مهریه بوده.
- فرد انتقال گیرنده از موضوع و سوء نیت مرد آگاه بوده و با او همدست بوده است.
در غیر این 4 شرط اگر باشد، دادگاه اعلام می کند که نیت زوج فرار از دین (مهریه) نبوده و به دلیل نیازش مال را فروخته است.
اگر زوج پس از ابلاغ اجرائیه اموال خود را به قصد فرار از دِین منتقل نماید در صورت شکایت و اثبات آن براساس ماده 4 قانون نحوه محکومیت‌های مالی به مجازات محکوم می گردد. همچنین ابطال معامله انجام شده از طریق حقوقی نیز قابل پیگیری می باشد. مدت زمان معامله به قصد فرار از دین، یک سال قبل از مطالبه مهریه می باشد.
مجازات معامله به قصد فرار از پرداخت مهریه
طبق ماده ۲۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی مصوب ۱۳۹۴، «انتقال مال به دیگری به هر نحو به وسیله مدیون با انگیزه فرار از ادای دین به نحوی که باقی مانده اموال برای پرداخت دیون کافی نباشد، موجب حبس تعزیری یا جزای نقدی درجه شش یا جزای نقدی معادل نصف محکوم به یا هردو مجازات می‌شود و در صورتی که منتقل الیه با علم به موضوع اقدام کرده باشد، در حکم شریک جرم است. در این صورت عین مال و در صورت تلف یا انتقال، مثل یا قیمت آن از اموال انتقال گیرنده به عنوان جریمه اخذ و محکوم به از محل آن استیفاء خواهد شد.»
اموالی که نمی توان برای مطالبه مهریه توقیف کرد
بعضی از اموال قابل توقیف نیست و اگر هم توقیف شود با اعتراض زوج از توقیف آزاد می‌شود که در اصطلاح حقوقی به آنها مستثنیات دِین گفته می‌شود که براساس ماده ۲۴ قانون محکومیت‌های مالی عبارتند از:
- منزل مسکونی که عرفاً در شأن محکوم‌علیه (زوج) در حالت اعسار (ناتوانی مالی) او باشد.
- اثاثیه مورد نیاز زندگی که برای رفع نیازهای ضروری محکوم‌علیه و افراد تحت تکفل و سرپرستی وی لازم است.
- آذوقه موجود به قدر نیاز محکوم ٌعلیه و افراد تحت تکفل وی برای مدتی که عرفاً آذوقه ذخیره می‌شود.
- کتب و ابزار علمی و تحقیقاتی برای اهل علم و تحقیق متناسب با شأن آنها
- وسایل و ابزار کار کسبه، پیشه‌‌وران، کشاورزان و سایر اشخاص که برای امرار معاش و گذراندن زندگی آنها و افراد تحت تکفلشان لازم و ضروری است.
- تلفن مورد نیاز مدیون
- مبلغی که در ضمن عقد اجاره به موجر پرداخت می‌شود، مشروط بر اینکه پرداخت اجاره‌‌بها بدون آن موجب عسر و حرج (سختی) گردد و عین مستأجره (مورد اجاره) مورد نیاز مدیون بوده و بالاتر از شأن او نباشد.
پس از توقیف اموال باید توجه داشت که ظرف ۱۰ روز پس از صدور قرار تأمین خواسته از سوی دادگاه، باید دادخواست مطالبه مهریه از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به ثبت رسد در غیر این صورت شوهر می‌تواند با مراجعه به شعبه تقاضای رفع توقیف نماید.
هزینه دادخواست تأمین خواسته برای مطالبه مهریه چقدر است؟
در صورتی که زن دادخواست مطالبه مهریه را به دادگاه خانواده تقدیم کند، ممکن است زوج برای فرار از پرداخت مهریه در فاصله زمانی که از شروع رسیدگی به پرونده مطالبه مهریه تا صدور حکم دادگاه می گذرد، اموال خود را بفروشد یا به دیگری انتقال دهد. برای جلوگیری از فروش یا انتقال اموال توسط مرد، زوجه یا وکیل او باید با گرفتن قرار تامین از دادگاه و اجرای آن خواسته ی دعوا که اموال مرد است را در توقیف قرار دهد. در واقع تامین خواسته درخواستی است که خواهان یک دعوا از دادگاه به عمل می آورد و ضمن آن تقاضا می کند که اموال خوانده به اندازه خواسته او توقیف شود تا از ضایع شدن حق او تا صدور حکم دادگاه جلوگیری شود.
هزینه دادخواست تأمین خواسته غیرمالی محسوب می شود اما دادخواست مطالبه مهریه مالی است و نیازمند پرداخت 3.5 درصد از ارزش مهریه به عنوان هزینه دادرسی است، مگر اینکه اعسار از پرداخت هزینه دادرسی هم درخواست شده باشد و دادگاه بپذیرد.
اعسار زوج از پرداخت مهریه
بعد از اینکه زوج به صورت قطعی به پرداخت مهریه محکوم می شود، اما اموال یا درآمد چندانی ندارد که بتواند به صورت یکجا مهریه زوجه را پرداخت نماید؛ باید دادخواستی تحت عنوان اعسار از پرداخت مهریه مطرح نماید.
اعسار در اصطلاح حقوقی، زمانی که یک فرد به نوعی توانایی مالی ندارد، یا دارای اموالی است که امکان دسترسی به آنها را ندارد این فرد دچار اعسار شده است.
معسر کسی که به دلیل نداشتن دارایی یا دسترسی نداشتن به مالش توانایی پرداخت وجوه قانونی یا دیون خود را ندارد.
اگر مهریه هر مقدار که باشد و زوج مالی اعم از منقول (قابل جابجایی مانند ماشین) یا غیرمنقول و حساب بانکی دارای موجودی باشد در قبال همه مهریه حتی اگر بالای ۱۱۰ سکه باشد توقیف می‌گردد که این توقیف می‌تواند از طریق دادگاه یا اجرای ثبت باشد. فقط بعضی از اموال جزء مستثنیات دِین توقیف آن می‌باشد که قابل توقیف نیستند و در صورت توقیف نیز با اعتراض زوج از توقیف آزاد می شود.
چنانچه منزل مسکونی محکوم‌علیه بیش از نیاز و شأن عرفی او در حالت اعسارش بوده و مال دیگری از وی در دسترس نباشد و زوج حاضر به فروش منزل مسکونی خود تحت نظارت مرجع اجراکننده رأی نباشد به درخواست محکوم له (زوجه) به وسیله مرجع اجراکننده حکم با رعایت تشریفات قانونی به فروش رفته و مازاد بر قیمت منزل مناسب عرفی، صرف پرداخت دیون محکوم علیه خواهد شد مگر اینکه استیفاء و گرفتن محکوم به (مهریه) به طریق آسان‌تری مانند گرفتن از محل منافع بخش مازاد منزل مسکونی محکوم علیه یا انتقال سهم مشاعی (مشترک) از آن به شخص ثالث یا طلبکار امکان پذیر باشد که در این صورت محکوم به از طرق مذکور گرفته خواهد شد.
همچنین اگر به حکم قانون، مستثنیات دین تبدیل به عوض دیگری شده باشد، مانند اینکه مسکن به دلیل قرار گرفتن در طرح های عمرانی تبدیل به وجه گردد، یا در اثر از بین رفتن، عوضی دریافت شده باشد، وصول و مطالبه محکوم به از آن امکانپذیر است مگر اینکه مشخص شود مدیون قصد تهیه موضوع نخستین را دارد.
نحوه اثبات اعسار از پرداخت مهریه توسط زوج
مدعی اعسار (زوج) از پرداخت مهریه باید پس از صدور حکم به یکی از دفاتر خدمات قضایی به جهت دادن دادخواست اعسار مراجعه نماید.
مدارک لازم برای دادخواست اعسار از مهریه عبارتند از:
- دادنامه محکومیت مهریه
- استشهادیه که شهادت کتبی دو نفر است. استشهادیه نیاز به فرم خاصی ندارد و می توان در برگه A4 دو نفر با ثبت مشخصات کامل، نشانی، نحوه آشنایی و اشراف به وضعیت زوج که می تواند فامیل یا از دوستان و همکاران باشد، شهادت دهند که زوج توانایی پرداخت مهریه را به صورت یکجا ندارد.
- صورت کلیه اموال منقول و غیرمنقول جهت تقدیم دادخواست اعسار از پرداخت مهریه
- میزان وجوه نقد در کلیه حساب های بانکی زوج که مدعی اعسار از پرداخت مهریه است و نیز فهرست کلیه نقل و انتقالات اموال در یک سال گذشته.
مهلت دادن دادخواست اعسار از پرداخت مهریه
فرصت دادن دادخواست اعسار از پرداخت مهریه یک ماه از زمان ابلاغ اجرائیه می باشد. اما اگر در فرصت یک ماهه، دادخواست اعسار تقدیم دادگاه نشود، زوجه می تواند از دادگاه درخواست بازداشت زوج را نماید و در صورت بازداشت زوج در صورتی آزاد می شود که یا زوجه رضایت دهد و یا اینکه کفیل و یا وثیقه گذار به تشخیص دادگاه معرفی نماید؛ پس از آن دادگاه با صدور قرار قبولی وثیقه یا کفالت تا روشن شدن وضعیت اعسار زوج از پرداخت مهریه، به موجب حکم قطعی از حبس او خودداری می کند و در صورت حبس او را آزاد می کند.
نکته: اگر کسی بر طبق قانون تجارت تاجر باشد؛ اعسار از پرداخت مهریه یا هر حکم دیگری از او پذیرفته نمی شود. تاجر در صورت عدم توانایی مالی برای پرداخت مهریه باید به جای دادخواست اعسار از مهریه به دادگاه خانواده، دادخواست اعلام ورشکستگی به دادگاه عمومی تقدیم نماید.
رد شدن دادخواست اعسار از پرداخت مهریه
در صورت رد شدن اعسار زوج از پرداخت مهریه، به موجب حکم قطعی، به کفیل یا وثیقه گذار ابلاغ می شود، ظرف ۲۰ روز از ابلاغ واقعی، زوج را به دادگاه تحویل دهد.
برای اینکه بتونی اعسار از پرداخت مهریه را در دادگاه خانواده اثبات کنی، باید بتونی مدارک محکمه پسندی را به دادگاه ارائه بدی، بنابراین بهتره قبل از هر اقدامی ابتدا با یک وکیل مهریه با تجربه در این خصوص مشورت کنی، از این رو برای دریافت مشاوره ما وکلای مهریه موسسه حقوقی دادآرمان را به شما معرفی می کنیم.
ضمانت اجرای رد شدن اعسار از پرداخت مهریه
طبق قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی، چنانچه دادخواست اعسار از پرداخت مهریه رد شود، با درخواست زوجه، دادگاه مدعی اعسار را به جبران خسارات بستانکار محکوم می نماید.
اگر ادعای اعسار از پرداخت مهریه رد شود؛ مدعی اعسار باید هزینه دادرسی و مهریه را با تمام هزینه های مربوطه پرداخت نماید. که این بدیهی ترین نتیجه رد اعسار می باشد.
اگر بعد از صدور حکم اعسار از پرداخت مهریه معلوم شود که زوج معسر (ندار) نبوده است و خود را معسر جلوه داده باشد؛ براساس ماده ۲۹ قانون اعسار ، به یک تا شش ماه حبس محکوم می شود و چون ادعای اعسار از پرداخت مهریه با شهادت ۴ شاهد اثبات شود؛ در صورت مشخص شدن موضوع ماده ۳۰ قانون اعسار گواهان به حبس موضوع شهادت کذب (ماده ۲۱۸ ق.م .ع سابق) ماده ۶۵۰ قانون مجازات اسلامی فعلی محکوم می گردند.
* در صورتی که زوج معسر از اعسار خارج گردد و با این وجود از حکم اعسار از پرداخت مهریه استفاده نماید به حبس تأدیبی تا دو ماه محکوم می گردد.
* براساس مواد 31 و 32 قانون اعسار، در صورتی که زوج معسر جهت اثبات اعسار از پرداخت مهریه تبانی و همدستی کرده باشد، به همان مجازات تأدیبی محکوم می شود.
اعتراض به رای مهریه
به گفته ی مهدی رضوی وکیل تجدیدنظرخواهی، طبق قانون، آرای صادره از دادگاه خانواده در خصوص دعاوی مهریه مانند مطالبه مهریه، اعسار از پرداخت مهریه، تعدیل اقساط مهریه و… از جمله آرای قابل تجدیدنظرخواهی محسوب می شوند و پس از صدور رای بدوی مهریه از دادگاه خانواده هر یک از طرفین که رای به ضرر او صادر شده است، می تواند در مهلت تجدیدنظرخواهی از رای مهریه که برای افراد مقیم ایران 20 روز و برای افراد مقیم خارج از کشور، 2 ماه پس از تاریخ ابلاغ رای یا پایان مهلت واخواهی است. به رای مهریه در دادگاه تجدیدنظر اعتراض کند و دادخواست تجدیدنظر خواهی از رای مهریه را به دادگاه تجدیدنظر تقدیم کند و پس از بررسی پرونده در دادگاه تجدیدنظر، ممکن است دادخواست تجدیدنظر رد شود و یا رای بدوی مهریه تایید شده، یا رای مهریه نقض و رای جدیدی از سوی دادگاه تجدیدنظر صادر شود.
در اعتراض به رای مهریه باید به این نکته توجه کنید، که طبق ماده 362 قانون آیین دادرسی مدنی، ادعای جدید در مرحله تجدیدنظر مسموع نخواهد بود.
هر سوالی در مورد اعتراض به رای بدوی مهریه و تنظیم لایحه تجدیدنظرخواهی از رای مهریه یا اعتراض به رای طلاق و سایر دعاوی خانواده داری، می تونی از طریق پیج اینستاگرام بهترین وکیل ایران با مهدی رضوی وکیل خانواده (وکیل مهریه، وکیل طلاق تضمینی) موسسه حقوقی دادآرمان در ارتباط باشید…
اعتراض به رای دادگاه تجدیدنظر مهریه
طبق قانون، اعتراض به رای دادگاه تجدیدنظر نیز مانند رای بدوی نیز امکان پذیر است و آرای قابل فرجام خواهی در ماده 368 قانون آیین دادرسی مدنی مشخص شده است. هر یک از طرفین دعوی که رای دادگاه تجدیدنظر به ضرر او صادر شده است می تواند در مهلت مقرر قانونی به دلیل وجود یکی از جهات فرجام خواهی به رای دادگاه تجدیدنظر اعتراض کند و دادخواست اعتراض به رای تجدیدنظر را به دیوان عالی کشور که بالاترین مقام قضایی در کشور است را تقدیم کند.
مهلت اعتراض به رای دادگاه تجدیدنظر و تقدیم دادخواست فرجام خواهی به دیوان عالی کشور برای افراد مقیم ایران 20 روز از تاریخ ابلاغ رای تجدیدنظر و 2 ماه از تاریخ ابلاغ برای افراد مقیم خارج از کشور است. مهلت فرجام خواهی از تاریخ ابلاغ رای محاسبه می شود. اما اگر رای فرجام خواسته از دادگاه نخستین صادر شده باشد، مهلت های مقرر از تاریخ پایان مهلت تجدیدنظر شروع می شود.
مطالبه مهریه از جمله دعاوی مالی محسوب می شود، بنابراین هزینه اعتراض به رای دادگاه تجدیدنظر مهریه مطابق دعاوی مالی 5.5 درصد ارزش مهریه است.
هزینه دادرسی مهریه
در صورتی که زوجه مهریه اش را از طریق اجرای ثبت مطالبه نماید، هزینه مطالبه مهریه نیم عشر یا یک بیستم از ارزش مهریه خواهد بود و در صورتی که زوجه مهریه اش را ببخشد یا در خصوص مهریه با همسرش به توافق برسند و از ادامه روند مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت انصراف دهد، از پرداخت هزینه دادرسی معاف خواهد شد. البته هزینه مطالبه مهریه از همان ابتدای روند مطالبه از زوجه گرفته نمی شود.
زمانی که ثبت درخواست مطالبه ی مهریه از طریق اجرای ثبت انجام شود، حق الاجرا تنها هزینه ای است که باید پرداخت شود. حق الاجرا در صورتی‌که نیاز به پیگیری دادگاه خانواده نباشد و طی مدت تعیین شده زوج، مهریه را پرداخت کند، از زوجه مطالبه نمی شود، در غیر این صورت در زمان اجرا دریافت خواهد شد.
همان طور که گفته شد راه دوم برای مطالبه مهریه از طریق دادگاه یا شواری حل اختلاف است. برای مطالبه مهریه از طریق دادگاه خانواده برخلاف مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت، زوجه باید همان ابتدا هزینه دادرسی را پرداخت نماید و پرداخت هزینه ی دادرسی بر عهده ی خواهان دعوی یعنی زوجه است، اما در صورتی که رای به نفع زوجه صادر شود او می تواند طبق قانون، هزینه دادرسی مهریه را از مرد مطالبه کند.
هزینه دادرسی مهریه از طریق دادگاه به شرح زیر می باشد:
- هزینه دادرسی مهریه در مرحله بدوی: اگر ارزش مهریه بیشتر از 20 میلیون تومان باشد، هزینه دادرسی در مرحله بدوی معادل 2.5 درصد و مازاد بر آن معادل 3.5 درصد از ارزش مهریه است.
- هزینه دادرسی مهریه در مرحله واخواهی یا تجدیدنظر: در صورت رسیدگی به دعوی مطالبه مهربه در مرحله واخواهی یا تجدیدنظرخواهی هزینه دادرسی معادل 4.5 درصد از ارزش مهریه است.
- هزینه دادرسی مهریه در مرحله فرجام خواهی: هزینه دادرسی در مرحله فرجام خواهی 5.5 درصد مبلغ مهریه است، در صورتی که مهریه وجه نقد باشد.
برای محاسبه ی هزینه دادرسی مهریه ابتدا ارزش مهریه (طلا، سکه، ارز و…) طبق نرخ رسمی بانک مرکزی به وجه رایج تبدیل می شود و سپس دولت درصدی از آن را به عنوان هزینه دادرسی دریافت می کند.
بخشش مهریه از سوی زوجه
زن مالک مهریه است از این رو می تواند مهریه اش را از شوهر مطالبه کند یا آن را ببخشد. بخشیدن مهریه با دستنویس (سند عادی) و یا سند رسمی امکانپذیر است.
انواع بخشش مهریه عبارتند از:
- ابراء مهریه: ابراء مهریه زمانی است که زوجه در مورد مهریه، ما فی الذمه زوج (آنچه بر عهده زوج است) را ابراء می کند. به این معنا که می گوید از نظر من تو دیگر تکلیفی برای پرداخت مهریه نخواهي داشت. این بیان باعث می شود تا تکلیف شوهر در پرداخت مهریه به طور کلی ساقط شود. طبق ماده ۲۸۹ قانون مدنی، ابراء، صرفاً در مورد دیون قابل تحقق است. بنابراین اگر تمام یا بخشی از مهریه ای که به صورت سکه تعیین شده، از سوی زوجه به زوج بخشیده شود، دیگر امکان رجوع از عمل انجام شده (ابراء مهریه) برای وی وجود نخواهد داشت.
- هبه غیرمعوض مهریه: هبه غیرمعوض بدین معناست که زن بدون هیچ چشم داشت و عوضی مهریه اش را بذل (بخشش) می کند. در مورد هبه غیرمعوض، زن همیشه می تواند به مابذل (مهریه) رجوع نماید و مهریه خود را درخواست کند.
- هبه معوض مهریه: هبه معوض یعنی هرگاه بخشیدن مهریه در مقابل چیزی یا انجام یا عدم انجام کاری باشد. مثلاً زوجه در عوض موافقت زوج با طلاق، تمام یا قسمتی از مهریه خود را می بخشد. چنانچه هبه معوض باشد و عوض هم داده شده باشد، طبق ماده ۸۰۳ قانون مدنی هبه، قابل رجوع نمی باشد. اما هرگاه هبه، معوض و در قبال طلاق باشد، در صورتی که زوجه در دوران عده به مهریه رجوع نماید، زوج هم می تواند رجوع به زوجیت کند؛ یعنی طلاق بائن تبدیل به طلاق رجعی می شود. از طرف دیگر اگر بخشیدن مهریه در مقابل طلاق باشد و طلاق داده نشود، این امر ابراء محسوب نشده و یک هبه قابل رجوع است.
- بذل مهریه: بذل مهریه از طرف زن در طلاق خلع و مبارات (طلاق توافقی) کاربرد دارد و زن به ازای بذل تمام یا بخشی از مهریه اش از شوهر طلاق می گیرد، در واقع بذل مهریه در طلاق همان هبه معوض است، اما اصطلاح بذل مهریه به طور خاص در طلاق خلع و مبارات کاربرد دارد.
- صلح مهریه: طبق قانون مدنی، عقد صلح یک عقد لازم است و تنها با شرط کردن حق فسخ در ضمن آن یا با توافق طرفین، می توان آن را برهم زد. ممکن است بخشش مهریه با صلح به صورت معوض یا باشد، اما به طور کلی قابل رجوع توسط زن نخواهد بود.
مهمترین چیزی که زن باید در بخشش مهریه بداند عواقب بخشیدن مهریه از طریق ابراء، عقد صلح و هبه معوض این است که زن امکان مطالبه مهریه را از دست می دهد و بعد از بخشیدن مهریه امکان مطالبه مهریه ترکه شوهر پس از فوت او وجود ندارد.
در طلاق مبارات یا طلاق توافقی که زوجه با توافق تمام یا بخشی از مهریه خود را بذل کرده باشد، در ایام عده طلاق می تواند رجوع به مابذل نماید و در این صورت طلاق مبارات به طلاق رجعی تبدیل خواهد شد. رجوع از هبه بخشیده شده از سوی زوجه در طلاق خلع و مبارات (طلاق توافقی)، موجب می شود، طلاق بائن به طلاق رجعی تبدیل می شود و مرد می تواند در ایام عده طلاق به همسر خود رجوع کند و زن و مرد به زندگی مشترک خود ادامه دهند.
وکیل طلاق در مورد شرایط بخشیدن مهریه چنین می گوید: برای اینکه زن بتواند مهریه اش را ببخشد باید عاقل و بالغ باشد و با اختیار و رضایت خود این کار را انجام دهد. در صورتی که زن صغیر، غیررشید یا مجنون باشد نمی تواند مهریه اش را ببخشد. همچنین برای بخشش مهریه نیازی به رضایت و اجازه پدر زوجه نمی باشد و بخشیدن مهریه بدون اجازه پدر منع قانونی ندارد.
شرط عدم رجوع از هبه‌ی مهریه
اگر طرفين عقد هبه در «عقد خارج لازمي» بر عدم رجوع از هبه في ما بين (هبه مهریه) شرط كرده باشند، هبه مهریه غيرقابل رجوع خواهد بود، اما اگر عدم رجوع را به صورتي غير از حالت فوق الذکر، شرط كرده باشند امكان رجوع از آنها از بین نمی رود و همچنان پابرجا می ماند.
شرایط گرفتن مهریه بعد از طلاق
1- گرفتن مهریه بعد از طلاق بستگی به نوع توافقات زوجین دارد. در صورتی که مهریه در قبال طلاق توافقی بخشیده شده باشد، بعد از طلاق دیگر امکان مطالبه مهریه از طرف زوجه وجود نخواهد داشت.
2- اگر زوجه یائسه یا دوشیزه نباشد؛ زن در ایام عده می تواند به آنچه بذل کرده (مهریه) رجوع نماید؛ به این صورت که به دفترخانه ای که طلاق توافقی را ثبت کرده مراجعه می کند و تقاضای رجوع می نماید؛ پس از رجوع زن به مابذل طلاق به ماهیت خود که رجعی بودن است باز می گردد و در این صورت زوج نیز می تواند به زوجیت رجوع کند و دوباره به حالت اول زوجیت بازمی گردند. اما پس از گذشتن مدت عده زوجه به هیچ عنوان به مهریه بذل کرده نمی تواند رجوع کند.
3- در صورتی که طلاق، توافقی باشد و زن تعدادی از سکه یا مهریه خویش را بخشیده باشد یا تعیین تکلیف نکرده باشد و در واقع در قبال اجرای صیغه طلاق، مهریه کامل خود را نبخشیده باشد، امکان مطالبه و مهریه را دارد و تمامی شرایط از قبیل گرفتن مهریه از طریق دادگاه و اجرای ثبت اسناد رسمی فراهم می باشد.
مطالبه مهریه در طلاق غیابی
یکی از سوالاتی که در مورد طلاق غیابی مطرح می شود، نحوه مطالبه مهریه در طلاق غیابی است. آیا زن در طلاق غیابی می تواند مهریه خود را از شوهر مطالبه کند؟
وکیل مهریه می گوید، در صورتی که در طلاق غیابی زوج مجهول المکان باشد، در این صورت زوجه برای مطالبه مهریه در طلاق غیابی باید در زمان اجرای صیغه طلاق غیابی در صورتی که زوج مالی داشته باشد، آن مال را توقیف کند و در غیر این صورت زوجه می تواند بعد از اجرای صیغه طلاق غیابی و در هر زمان که بخواهد و در صورت رؤیت زوج نسبت به بازداشت ایشان برای دریافت مهریه اقدام نماید، اما چنانچه طلاق غیابی از طرف مرد باشد، زوج باید مهریه زوجه را پرداخت کند، سپس به درخواست مرد رای طلاق یا همان گواهی عدم امکان سازش صادر می شود.
مهریه زن خیانتکار
در خصوص مهریه زن خیانتکار باید گفت، طبق ماده 1082 قانون مدنی مهریه مالی است که به محض عقد نکاح به زن تعلق می گیرد و در صورت مطالبه زوجه، زوج ملزم به پرداخت آن است. در صورتی که رابطه نامشروع زن اثبات شد و زوج بخواهد او را به دلیل خیانت طلاق دهد، به زن مهریه تعلق می گیرد، چرا که مهریه بدهی است که مرد باید به محض عقد نکاح به زن پرداخت می کرده و ربطی به زمانی که زن به شوهر خیانت کرده است ندارد، از این رو اگر مرد درخواست طلاق نماید، دادگاه برای صدور رای طلاق به درخواست مرد، ابتدا برای مقدار و نحوه پرداخت مهریه زن تعیین تکلیف می کند.
برای دریافت راهنمایی و مشاوره با وکیل پایه یک دادگستری تهران در خصوص دعاوی مهریه از طریق شماره تلفن بهترین وکیل مهریه در غرب تهران با ما در ارتباط باشید.
نظریات مشورتی در خصوص مهریه
برخی نظریات مشورتی در خصوص مهریه عبارتند از:
نظریه شماره 7/92/2211
سوال: آیا اعمال حق حبس مهریه از سوی زوجه (موضوع ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی) و عدم تمکین خاص از زوج در حالی که سابقاً تمکین عام داشته است را می توان از مصادیق معاذیر پیش بینی شده در تبصره ماده ۵۳ قانون حمایت از خانواده مصوب ۱۳۹۱ دانست؟ به عبارت دیگر در فرض عدم پرداخت نفقه از سوی زوج آیا زوجه با وجود عدم تمکین خاص در حالی که تمکین عام دارد به استناد اعمال حق حبس مهریه می تواند اقدام به طرح شکایت کیفری بابت ترک انفاق نماید یا خیر با توجه به مفهومی که رأی وحدت رویه شماره ۷۱۸ مورخ 13/2/1390 از عبارت تمکین ارائه شده است؟
جواب: تمکین عام (نه خاص) از سوی زوجه، موجب اسقاط حق وی (حق حبس مهریه) به شرح مندرج در ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی نمی گردد و رأی وحدت رویه شماره ۷۱۸ مورخ 13/2/1390 هیأت عمومی دیوان عالی کشور، مغایرتی با این نظر ندارد . ضمن آن که قانون حمایت خانواده استنادی مصوب ۱۳۹۱ و موخر بر تاریخ صدور رأی وحدت رویه مزبور است.
نظریه شماره 8495/7
سوال: آیا استفاده از حق حبس مهریه توسط زوجه یعنی عدم انجام تکالیفی که در قبال شوهر دارد تا پرداخت مهریه موجب سقوط نفقه می شود یا خیر و در صورت عدم پرداخت نفقه از ناحیه زوج، آیا قابل تعقیب کیفری می باشد یا نه؟
جواب: طبق ماده 1085 قانون مدنی، به شرط حال بودن مهریه، زوجه می تواند تا تسلیم مهریه از وظایفی که در قبال شوهر دارد امتناع کند و چنانچه غیر مدخوله باشد، امتناع او به شرح فوق موجب سقوط نفقه او نیز نمی باشد؛ لذا مانع تعقیب کیفری شوهر ممتنع از پرداخت نفقه نیست.
نظریه شماره 7/99/989
سوال: رسیدگی به دعوای اعسار از پرداخت وجه موضوع اجرائیه ثبتی در خصوص مهریه در صلاحیت دادگاه عمومی حقوقی است یا دادگاه خانواده؟
جواب: برابر تبصره 3 بند «ب» ماده 113 قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب 1395 چنانچه متعهد سند لازم الاجرا مدعی اعسار باشد، می تواند با رعایت قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی مصوب 1394 دادخواست اعسار خود را به مرجع قضایی صالح تقدیم کند. از سوی دیگر به موجب بند 6 ماده 4 قانون حمایت خانواده مصوب 1391 مطالبه «مهریه» از جمله دعاوی داخل در صلاحیت دادگاه خانواده است و ادعای اعسار از پرداخت مهریه موضوع سند اجراییه نیز با توجه به اطلاق بند 6 ماده 4 یاد شده در صلاحیت دادگاه خانواده است. با شماره تلفن وکیل خانم در تهران در موسسه حقوقی دادآرمان می توانید جهت دریافت مشاوره در ارتباط باشید…
نظریه شماره 7/99/785
سوال: پس از صدور گواهی عدم امکان سازش (در طلاق رجعی) و تعیین تکلیف حقوق مالی زوجه و تقسیط مهریه زوجه توسط دادگاه به دفترخانه طلاق مراجعه پس از طلاق قبوض اقساطی با تاریخ های معین را دریافت می نمایند و متعهد و متعهد له هر کدام ظهر قبوض را امضاء می نمایند. حال سوال این است: 1- با توجه به بدست آمدن اموال جدید از زوج، زوجه می تواند قبوض اقساطی مهریه را که حال نشده به اجرا بگذارد و از طریق دادگاه اموال را مطالبه نماید؟ 2- آیا با دریافت قبوض اقساط، اقساط دادگاه بلااثر می شود؟
جواب: 1- در فرض تعیین تکلیف حقوق مالی زوجه و تقسیط مهریه توسط دادگاه و صدور قبوض اقساطی از سوی دفترخانه، وفق تبصره 1 ماده 11 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی مصوب 1394 تقسیط مهریه مانع از وصول بخش اجرا نشده مهریه در فرض تحصیل اموال جدید زوج از طریق اجرای احکام دادگاه نیست.
2- در صورتی که اقساط موضوع قبوض اقساطی (مهریه) پرداخت نشود و متعهد له آن از طریق اجرای ثبت نسبت به صدور اجرائیه اقدام کند، با توجه به اینکه تعقیب و جریان دو عملیات اجرایی برای یک دین (مهریه) به طور همزمان امکان پذیر نیست؛ اجرای احکام دادگاه به لحاظ اراده مؤخر محکوم له مبنی بر انتخاب اجرای ثبت، باید عملیات اجرایی را متوقف کند. بدیهی است صرف صدور قبوض اقساطی، مانع ادامه عملیات اجرایی دادگاه نیست.
نظریه شماره 7/99/567
سوال: الف- در سند عادی مهریه قید شده است که مهریه زوجه یک دانگ منزل مسکونی است؛ آیا مهریه تعیین شده به دلیل جهالت باطل است؟
ب- در سند عادی مهریه قید شده است که مهریه زوجه یک دانگ منزل مسکونی است که در آینده زوج می سازد یا خریداری می کند؟ آیا مهریه تعیین شده به دلیل جهالت باطل است؟
جواب: الف) در فرض سوال که در سند عادی قید شده است «مهریه زوجه یک دانگ منزل مسکونی می باشد»، دادگاه در مقام رسیدگی به دعوای صحت یا بطلان مهریه به علت مجهول بودن آن صرفاً به مندرجات سند اکتفا نمی‌کند؛ بلکه با بررسی دیگر ادله استنادی و انجام تحقیق لازم چنانچه احراز کند منزل مسکونی مورد نظر زوجین در زمان عقد برای ایشان مشخص و روشن و قابل تعیین بوده است، مهریه را صحیح تلقی می کند؛ اما اگر دادگاه احراز کند در زمان عقد برای زوجین مشخص نبوده که منزل مسکونی که مهریه براساس آن تعیین شده واجد چه ویژگی های است، به گونه ای که نمی توان وجود علم اجمالی زوجین نسبت به مهریه را در زمان عقد محرز تلقی کرد، مهریه باطل خواهد بود؛ در هر صورت تشخیص مصداق بر عهده مرجع رسیدگی‌کننده است.
ب) در فرض سوال که در سند عادی قید شده است مهریه زوجه یک دانگ منزل مسکونی است که زوج در آینده می سازد و یا خریداری می کند، از یک سو مفروض آن است، شرط بنایی زوجین بر این است که با استطاعت زوج مبنی بر ساخت یا خرید منزل، وی به این امر اقدام می کند و از سوی دیگر مفروض آن است در خصوص محل سکونت که به نوعی محل احداث یا خرید منزل مسکونی را تعیین خواهد کرد نیز توافق کرده اند؛ بنابراین مهریه تعیین شده برای زوجین اجمالاً مشخص بوده و مهریه صحیح است.
نظریه شماره 7/98/1899
سوال: در پرونده ای حکم به اعسار و تقسیط مهریه بدین صورت که 14 سکه را هر پنج ماه یک سکه و مبلغ دو میلیون ریال به نرخ روز را پس از استهلاک سکه ماهانه مبلغ سه میلیون ریال صادر شده است؛ در حین پرداخت سکه محکوم له (زوجه) حساب بانکی از محکوم علیه (زوج) معرفی و تقاضای استیفای محکوم به (مهریه) را نموده است؛ آیا وجه نقد مهریه باید به نرخ روز محاسبه و وصول شود یا تا تاریخ صدور قطعیت حکم اعسار و تقسیط مهریه؟
جواب: در فرض سوال که دادگاه حکم به پرداخت وجه نقد مهریه به نرخ روز (مبلغ دو میلیون ریال) پس از استهلاک بخشی دیگر مهریه (سکه) از قرار ماهی سه میلیون ریال تقسیط نموده است، تاریخ اجرای حکم (راجع به وجه نقد) ملاک محاسبه مهریه به نرخ روز است و نه تاریخ صدور حکم قطعی تقسیط. جهت دریافت مشاوره با بهترین وکیل ایران در موسسه حقوقی دادآرمان می توانید با ما در ارتباط باشید…
نظریه شماره 7/98/1632
سوال: چنانچه شخصی بابت مهریه همسر خود در واحد اجرائیات اداره ثبت اسناد و املاک ممنوع الخروج شده باشد؛ آیا با صدور حکم اعسار ، تقسیط مهریه و اجرای آن از ممنوع الخروجی وی رفع اثر می شود؟
جواب: با توجه به اینکه تبصره 3 بند «ب» ماده 113 قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب 1395، رسیدگی به اعسار متعهد سند لازم الاجرا را با رعایت قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی مصوب 1394 تجویز کرده است و با عنایت به فلسفه وضع ماده 23 قانون اخیر‌الذکر و عبارات به کار رفته در آن، به نظر می رسد مقصود از عبارت «ثبوت اعسار محکوم علیه» مذکور در این ماده، ثبوت اعسار مطلق (کلی) است و منصرف از تقسیط مهریه است؛ به ویژه آنکه لغو قرار ممنوع الخروجی محکوم علیه با سپردن تأمین مناسب یا تحقق کفالت در ماده مزبور پیش بینی شده و در موارد تقسیط مهریه نیز قابل اعمال است. بنابراین در فرض سوال صدور حکم تقسیط محکوم به موجب لغو قرار ممنوع الخروجی نمی شود؛ بلکه لغو قرار مذکور با سپردن تأمین مناسب یا تحقق کفالت امکان پذیر است. جهت دریافت مشاوره با شماره تلفن بهترین وکیل در تهران در ارتباط باشید….
کلام آخر
وکیل مهریه یک وکیل پایه یک دادگستری است که در خصوص دعاوی مربوط به مهریه فعالیت و قبول وکالت می نماید و به همه ی قوانین مهریه خصوصا قوانین جدید و همچنین روند رسیدگی دادگاه خانواده به دعاوی مهریه آشنایی کامل دارد، بنابراین وکیل مهریه، بهترین کسی است که می تواند هر یک از زوجین را در مورد دعاوی مهریه مانند مطالبه مهریه از ارث، اعسار از پرداخت مهریه، درخواست تعدیل اقساط مهریه و غیره راهنمایی کند. از این رو موسسه حقوقی دادآرمان برای دریافت مشاوره حقوقی حضوری، بهترین وکیل مهریه در تهران را به شما معرفی می کند؛ همچنین در صورتی که وقت کافی برای مراجعه ی حضوری به دفتر وکیل را ندارید، می توانید برای دریافت مشاوره حقوقی به صورت آنلاین و بدون نیاز به مراجعه ی حضوری، با وکیل آنلاین موسسه حقوقی دادآرمان اقدام کنید و بدون اتلاف وقت و هزینه از مزایای مشورت با یک وکیل مهریه با تجربه بهره مند شوید.
همچنین می توانید برای اطلاع از حقوق خود در طلاق با وکیل طلاق تضمینی موسسه حقوقی دادآرمان تماس بگیرید تا با دریافت کاملترین راهنمایی و مشاوره در مورد دعاوی طلاق از حقوق مالی و غیرمالی خود در طلاق مطلع بشی.
شما عزیزان می توانید از طریق کانال حقوقی تلگرام موسسه حقوقی دادآرمان با بهترین وکلای پایه یک دادگستری در خصوص کلیه دعاوی حقوقی و کیفری در ارتباط باشید…
اگر مهریه ضمن عقد نکاح یا پس از آن با رضایت طرفین تعیین شود مهرالمسمی نامیده می شود. مهرالمسمی مال معینی است که به عنوان مهریه با توافق زوجین تعیین می گردد یا شخصی که زوجین انتخاب کرده اند.
مهریه عندالمطالبه مهریه ای است که زن می تواند هر زمان که بخواهد آن را مطالبه نماید، اما مهریه عندالاستطاعه مهریه ای است که زن تنها زمانی می تواند برای مطالبه ی آن اقدام کند که مرد توانایی مالی برای پرداخت آن را داشته باشد.
حق حبس مهریه یعنی، زن می تواند تا وقتی که تمام مهریه از سوی شوهر به او پرداخت نشده است. از انجام وظایفی که نسبت به شوهر دارد خودداری نماید.
هزینه مطالبه مهریه از طریق دادگاه میزان سه و نیم درصد از مجموع ارزش مهریه می باشد. و هزینه مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت نیم عشر دولتی (یک بیستم) است.
نحوه محاسبه مهریه به نرخ روز به این ترتیب می باشد:
متوسط شاخص بها در سال قبل از مطالبه مهریه، تقسیم بر متوسط شاخص بها در سال وقوع عقد، ضرب در مهریه ثبت شده در عقدنامه.
در مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت در صورت افزایش قیمت سکه در طول عملیات اجرایی، زن ممکن است ضرر کند؛ زیرا اجرای ثبت، به افزایش قیمت توجه نمی کند. همچنین برای مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت نمی توان، زوج را زندانی کرد؛ ولی از طریق دادگاه می توان وی را براساس ماده 2 قانون نحوه‌ی اجرای محکومیت های مالی به زندان انداخت.
