اجرت المثل ایام زوجیت در طلاق (بخش دوم)
اجرت المثل ایام زوجیت
مطابق روال پرونده هاي نفقه گذشته، در اين مورد نيز بايد مبلغي به حساب كارشناس واريز شود. آن گونه كه پيمان حسن پور اشاره مي كند، اين مبلغ 50 هزار تومان است كه توسط قاضي تعيين و به حساب كارشناس واريز مي شود. گاهي اين مبلغ كمتر و گاهي نيز بيشتر از 50 هزار تومان است؛ البته تعيين مبلغ كارشناسي نيز مطابق يك جدول مشخص بايد صورت گيرد، اما برخي قضات بدون توجه به اين موضوع، حتي مبالغ كمتري حدود 25 هزار تومان را هم براي كارشناسي تعيين مي‌كنند و با توجه به مشكلاتي كه براي كارشناسان در حين، قبل و بعد از رسيدگي به چنين پرونده‌هايي پيش مي‌آيد رقم بسيار ناچيزي است.
حسن پور در اين باره مي گويد: كارشناسي اجرت المثل ایام زوجیت يكي از سخت‌ترين كارهايي است كه يك كارشناس قوه قضاييه انجام مي دهد. در پرونده هاي اين چنيني معمولاً بعد از ابلاغ كارشناسي، مطالعه پرونده صورت مي گيرد و طي يك هفته الي 10 روز كارشناس طي گفتگو با طرفين پرونده نظر نهايي خود را اعلام مي كند. كارشناس در واقع به عنوان بازوي قاضي در چنين مواردي عمل مي كند و با تحقيقات فراوان تلاش مي كند به حقيقت دست پيدا كند. در چنين مواردي ممكن است قاضي وقت و حوصله گوش دادن به حرف هاي طولاني دو طرف و نيز تحقيق در خصوص اين موضوع را نداشته باشد. به هرحال زنان تلاش مي‌كنند در اين باره به بيشترين پول دست پيدا كنند و مردان نيز تلاش مي كنند كمترين ميزان پول را بپردازند. گاهي متوجه مي شويم ميان حرف‌هاي دو طرف تناقض هاي زيادي وجود دارد و از اين مرحله شكل تحقيقات جدي تر مي شود و از راه هاي ديگري استفاده مي‌كنيم تا به يقين برسيم. اين راه ها تعداد محدودي است كه حكم (اسرار حرفه اي) را دارد و به همين دليل قابل بيان نيست اما مثلاً درخصوص يك پرونده، زني مدعي بود كه سال هاست در خانه همسرش كار مي كند و هميشه منزل او تميز و پاكيزه است.
مرد كه مخالف چنين ادعايي بود، براي اثبات ادعاي خود روزي از من دعوت كرد به شكل سرزده به خانه آنها برويم. چند دقيقه مانده به حضور در خانه، مرد با همسرش تماس گرفت و گفت با كارشناس قوه قضاييه پشت در خانه است. زماني كه وارد خانه شديم زن فرصت جمع و جور كردن منزل را نداشت و من با خانه اي به شدت به هم ريخته و كثيف مواجه شدم. البته ممكن بود اين وضعيت تنها مربوط به آن روز باشد و مثلاً زن در سال هاي پيش زندگي مرتب و تميزي داشته اما اين مسأله و نكات اين چنيني برخي از شگردهاي رسيدن به حقيقت درخصوص اين نوع پرونده هاست كه در كارشناسي نهايي نيز موثر واقع مي شود.
به گفته حسن پور پس از اعلام نظريه كارشناسي نيز اتفاق هاي مختلفي در انتظار كارشناس است. اتفاق هايي مانند تماس هاي تلفني تشكر آميز، تهديد هاي تلفني، آه و ناله و نفرين و گاهي هم تشكر. قانون پيش بيني كرده پس از كارشناسي، ما به التفاوت هزينه كارشناسي اوليه با رقم واريز شده به حساب، به كارشناس پرداخت شود، اما اين موضوعي است كه به گفته حسن پور گاهي با درخواست شفاهي كارشناسان قضات به آن توجه نمي كنند و به همين دليل كارشناس از خير مطالبه آن مي گذرد و گاهي نيز قاضي با پذيرش اين درخواست، دستور پرداخت هزينه واقعي كارشناسي را به طرفين پرونده مي دهد.
ممكن است نظريه كارشناسي با اعتراض يكي از طرفين پرونده مواجه شود. در چنين موردي پرونده به هيأت سه نفره ارجاع داده مي شود. اگر نظريه اين هيأت نيز مورد قبول يكي از طرفين پرونده واقع نشود، پرونده قابليت ارجاع به هيأت پنج نفره و هيات هفت نفره را دارد. اما به گفته حسن پور، قاضي پرونده مي تواند اگر در يكي از اين مراحل احساس كند طرفين قصد طولاني كردن زمان دادرسي و تلف كردن وقت را دارند، كارشناسي را پس از نظريه هيأت 5 نفره يا هيات 3 نفره متوقف كند و با بيان اين‌كه شخصاً به قناعت وجداني رسيده، نظريه خود را صادر كند.
بد نيست بدانيد اين دِين نيز مانند مهريه است و اگر مردي با طي مراحل قانوني محكوم به پرداخت اجرت المثل ایام زوجیت همسرش شود و آن را نپردازد، مطابق قانون زن مي تواند تقاضاي اعمال ماده دوي قانون محكوميت هاي مالي را بنمايد و همسر خود را به عنوان مديون به زندان بيندازد و مرد نيز تا زماني كه اين دِين را نپردازد ميهمان زندان خواهد بود. البته براي اين مورد نيز مانند تمام محكوميت هاي مالي امكان طرح دادخواست اعسار و تقسيط وجود دارد كه اين دادخواست نيز همان مسيري را طي مي كند كه دادخواست مهريه طي خواهد كرد. البته بعد از صدور حكم اعسار نيز اگر زماني مالي از مرد كشف شود، با معرفي زن مال مذكور توقيف مي شود و با حكم دادگاه خانواده از محل آن مال شامل زمين، اتومبيل، خانه، وجه نقد و… بدهي مرد به همسرش پرداخت مي شود.
چه زناني اجرت المثل ایام زوجیت كمتري مي گيرند؟
كارشناسي پرونده هاي اجرت المثل نيز مانند تمام امور حقوقي شامل فوت و فن هاي خاصي است كه كارشناسان با دقت به آن رسيدگي و آن را رعايت مي‌كنند. مثلاً براي زنان شاغل خارج از منزل هميشه اجرت المثل كمتري تعلق مي گيرد. در قانون و شرع زن مالك دارايي و پولي است كه به دست مي آورد و حال اگر با توافق شوهر او در خارج از منزل كار مي كند، الزامي ندارد كه حتي يك ريال از درآمد خود را به همسرش بپردازد يا اين كه در منزل خرج كند.
در بحث اجرت المثل ایام زوجیت نيز طبق گفته حسن پور وقتي زن بيرون از خانه شاغل باشد، طبيعتاً وقت كمتري براي كارهاي منزل مي گذارد، هرچند ممكن است استثنا‌هايي وجود داشته باشد و زني در عين اشتغال در خارج از منزل همه وظايف خود را انجام دهد؛ اما اين فرض چندان منطقي نيست زيرا كار در منزل بر اساس وقت تنظيم مي شود و زني كه در ساعت 5 بعد از ظهر به خانه مي رسد، نمي تواند مانند زني كه از صبح در خانه است كار و فعاليت داشته باشد.
تحصيلات زن نيز مسأله ديگري است كه در بحث اجرت المثل او مؤثر است. استدلال اين نظريه نيز اين است كه دستمزد يك پرستار با تحصيلات ليسانس بسيار بيش از دستمزد پرستاري با تحصيلات ديپلم است.
پايگاه اجتماعي، شئون زن، شغل پدر، محل زندگي در زمان مجردي و تحصيلات در زمان تجرد و بعد از ازدواج هم در افزايش ميزان اجرت المثل ایام زوجیت در طلاق تأثير قابل توجهي دارد.
نكته جالب اين‌كه زناني كه فقط خانه‌دار هستند در زمان كارشناسي اجرت المثل ایام زوجیت رقم هاي بهتري دريافت مي كنند. تعداد فرزندان نيز از موارد مؤثر در كارشناسي اجرت المثل ایام زوجیت است. اگر فرزندان مادري دختر باشند، اجرت المثل كمتري به او تعلق مي گيرد چون فرض بر اين است كه در خانه دختر هميشه كمك حال مادر است حال آن كه در خصوص پسرها چنين مسأله اي هميشگي نيست. اگر مادري فرزند خود را از شير خود تغذيه كرده باشد نيز مشمول دريافت اجرت المثل بيشتري است. اين‌كه زني هنگام ازدواج، فرزند يا فرزندان قبلي همسرش از زن سابقش را نيز بزرگ كند، باز هم سبب افزايش ميزان اجرت المثل ایام زوجیت مي شود.
ممكن است مردي بخشي از ايام زندگي خود را در مأموريت كاري خارج از كشور يا مثلاً زندان گذرانده باشد. اين مسأله نيز در كاهش يا افزايش اجرت المثل ایام زوجیت مؤثر است. معمولاً براي ايام عقد و زماني كه زن در خانه پدرش است و با همسرش دچار مشكل مي شود اجرت المثل ایام زوجیت تعلق نمي گيرد. حسن پور مي گويد تا به حال چنين پرونده اي به او ارجاع نشده كه علت احتمالي آن مي تواند اين باشد كه زندگي مشترك هنوز شكل نگرفته كه شوهر دستوري به همسرش بدهد. اجرت المثل ایام زوجیت مسأله اي است كه سقف يا كف مشخصي ندارد و آن گونه كه پيمان حسن پور مي گويد، آنچه او تاكنون كارشناسي كرده در كمترين ميزان براي يك پرونده ماهانه 300 هزار تومان و در بيشترين رقم نيز ماهانه 800 هزار تومان بوده است. هر چند اين ارقام ممكن است به دليل مسائلي كه به آن اشاره شد بسيار بيشتر يا كمتر از اين ارقام باشد.
شروط ضمن عقد و اجرت المثل زوجیت
همسران مي توانند در زمان عقد نکاح هر شرطي كه خلاف مقتضاي عقد نباشد را در عقدنامه بگنجانند. يكي از موارد پيشنهادي مي تواند مشخص كردن تكليف اجرت المثل ایام زوجیت باشد. آنها مي توانند شرط كنند كه مثلاً زن براي انجام امور منزل به درخواست مرد ماهانه 100 هزار تومان دريافت كند. يا اين كه شرط كنند اساسا چنين مبلغي هيچ گاه به زن پرداخت نمي شود و زن هم حق مطالبه ندارد.
در خارج از شكل قضايي زن و مرد مي توانند براي دريافت و پرداخت اين مبلغ با هم توافق داشته باشند. البته از لحاظ قضايي شرط پرداخت اين مبلغ مطالبه زن است اما مرد مي تواند با رضايت همسرش مثلاً بابت اجرت المثل 30 سال زندگي مشترك بخشي از خانه اش را به نام همسرش كند. در چنين مواردي دريافت يك رسيد كتبي از همسر مي تواند از لحاظ حقوقي از بروز مشكلات بعدي و درخواست مجدد زوجه جلوگيري كند، اما اگر مردي با اجبار، تهديد يا تطميع همسرش را وادار به امضاي برگه اي كند و مثلاً در قبال مبلغي مشخص او را وادار به صرف نظر كردن از اجرت المثل ایام زوجیت كند، اين برگه از لحاظ حقوقي ارزشي ندارد.
نویسنده: ستار شیرویی
برگرفته از: سایت نشر عدالت
کلام آخر
اجرت المثل ایام زوجیت از جمله حقوق مالی زن در عقد دائم می باشد. در صورتی که زن بخواهد اجرت المثل ایام زوجیت (یا نحله) را در زمان طلاق مطالبه نماید می تواند برای مطالبه اجرت المثل ایام زوجیت و سایر حقوق مالی خود از جمله مهریه، نفقه و تنصیف اموال مرد به یک وکیل طلاق با تجربه مراجعه نماید و با دریافت مشاوره و راهنمایی های لازم برای مطالبه حقوق مالی خود اقدام کند. از این رو موسسه حقوقی دادآرمان برای دریافت مشاوره حقوقی حضوری در این زمینه بهترین وکیل طلاق تضمینی را به شما معرفی می کند. همچنین در صورتی که وقت و هزینه کافی برای مشاوره حضوری نداری، می تونی از وکیل آنلاین موسسه حقوقی دادآرمان مشاوره آنلاین دریافت کنی و از مزایای مشاوره با یک وکیل آنلاین طلاق با تجربه بهره مند شوید.
برای دریافت مشاوره در خصوص دعاوی خانواده، با وکیل خانواده آنلاین موسسه حقوقی دادآرمان تماس بگیر و هر سوالی داری بپرس.
