فهرست مطالب
Toggleاجرت المثل ایام زوجیت در طلاق (بخش اول)
اجرت المثل ایام زوجیت
در قوانين مربوط به روابط ميان همسران، تنها حقي كه به شكلي انحصاري و ويژه براي مردان در نظر گرفته شده حق طلاق و حق رياست بر خانواده است. اين دو موضوع بارها سبب اعتراض زناني مي شود كه با استناد به اين دو حق، دين اسلام را ديني معرفي مي كنند كه توجه چنداني به حق و حقوق زنان ندارد؛ اما كافي است به جزييات ديگر قوانين و شرع مراجعه كنيم تا دريابيم در دين اسلام تا چه اندازه توجه ويژه اي به حقوق زنان شده است.
يكي از حقوق ويژه اسلام براي زنان اين است كه هيچ مردي نمي تواند تا وقتي تمامي حق و حقوق همسرش را پرداخت نكرده او را طلاق دهد. نكته جالب توجه اين است كه هرچه تعداد سال هاي زندگي مشترك بيشتر باشد اين حقوق نيز افزايش مي يابد و به همين دليل بسياري از مرداني كه از روي هوي و هوس و بي هيچ دليل منطقي قصد طلاق دادن همسر خود را دارند، از اين مسأله منصرف مي شوند.
اجرت المثل ایام زوجیت نيز يكي از همان حقوق ويژه اي است كه شرع و قانون براي زنان در نظر گرفته است. پيمان حسن پور، كارشناس رسمي قوه قضاييه در تعريف ساده اين موضوع مي گويد: اجرت المثل ایام زوجیت يك بحث شرعي است. در شرع مقدس اسلام زن وظايف خاصي در زندگي زناشويي دارد كه توسط قانون و شرع برشمرده شده است. اين وظايف شامل تمكين عام و تمكين خاص است. مطابق قانون به محض عقد نکاح و ازدواج، ميان زوجين وظايف و تكاليفي برقرار مي شود كه آنها بايد نسبت به يكديگر آن را انجام دهند. تمكين عام به معني حضور زن در زندگي مشترك و عمل به وظايفي است كه شرع و قانون تعيين كرده است. مثلاً زن شرعاً نمي تواند بدون اجازه همسرش از خانه خارج شود. ادامه تحصيل و كار كردن زن در خارج از منزل نيز بايد با اجازه شوهر باشد، هر چند در حال حاضر بسياري از زنان اين حقوق را در عقدنامه دريافت مي كنند. تمكين زوجه (تمکین خاص) نيز به معني عمل كردن زن به وظايف زناشويي است. حال اگر زن در طول زندگي مشترك و در خانه همسر خود كاري به جز اين موارد را به دستور شوهر انجام دهد، مستحق پاداشي است كه به آن اجرت المثل ایام زوجیت گفته مي شود.
حسن پور در توضيح كامل تري كه از اين موضوع ارائه مي كند بر مسأله انجام دادن امور منزل به دستور شوهر تأكيد مي كند و در توضيح آن مي گويد: زماني كه زن و شوهري صاحب فرزند مي شوند، اگر بخواهند براي نگهداري از فرزند خود پرستاري را به كار بگيرند اين مسأله مشمول هزينه است و بايد دستمزدي به پرستار خود بدهند. در حال حاضر در شهري مانند تهران حداقل دستمزدي كه مي تواند به صورت ماهانه براي نگهداري از كودك به پرستار پرداخت كرد، ماهانه 200 هزار تومان است. اگر همين زن و شوهر بخواهند براي انجام امور عادي منزل از قبيل آشپزي، نظافت و… فردي را استخدام كنند اين مسأله نيز مشمول هزينه است. چنين مواردي جزو وظايفي نيست كه به عهده زن باشد، اما ممكن است همسر او از وي تقاضا كند انجام چنين اموري را در منزل به عهده بگيرد. در چنين شرايطي اگر زماني زن اجرت المثل خود را مطالبه كند، اين موضوع كارشناسي و دستمزد اين موارد محاسبه مي شود.
بايد به اين نكته نيز توجه داشت كه در كارشناسي هيچ گاه دستمزد يك پرستار يا يك خدمتكار خانه به شكل كامل براي زنان محاسبه نمي شود، زيرا فرض بر اين است كه زن در قبال انجام كارها و حضور در خانه همسرش، از مزايايي مانند رفتن به مسافرت، دريافت هديه و… نيز بهره برده و به همين دليل نمي توان مانند يك خدمتكار عادي كه فقط حقوق گرفته و از مزاياي ديگري محروم بوده، برخورد كرد؛ اما اگر زني ثابت كند هنگام حضور در منزل همسرش هيچ گاه به مسافرت نرفته، همسرش براي او هيچ گاه هديه اي نخريده و نفقه اي كه دريافت كرده نيز در حداقل ممكن بوده، چنين مسأله اي نيز در بحث اجرت المثل او تأثير دارد و سبب افزايش اين مبلغ مي شود.
با تصويب قانوني اجرت المثل ایام زوجیت تبديل به دِيني شد كه ديگر در هر زماني قابل مطالبه است و حتي زن مي تواند در زمان زندگي مشترك آن را طلب كند پرستاري از همسر در زمان بيماري نيز از ديگر مواردي است كه سبب مي شود به زن اجرت المثل تعلق گيرد. ممكن است مردي پس از عمل جراحي براي طي كردن دوره درمان به منزل منتقل شود. در چنين شرايطي اگر او از همسرش تقاضا كند كه از او مراقبت كند، اين مسأله براي زن ايجاد حق مي كند.
شير دادن به فرزند، بزرگ كردن كودكان، بردن كودكان به مدرسه، حضور در جلسه اوليا و مربيان، واكسن زدن كودكان، نگهداري از مادر شوهر به دستور شوهر، رسيدگي به وضعيت تحصيلي فرزندان و چند مورد ديگر از مواردي است كه به گفته حسن پور سبب ايجاد اين حق مي شود. بايد به اين نكته مهم توجه داشت كه قانون تنها زماني اين حق را براي زن محترم مي شمارد كه او به دستور شوهر و بدون انتظار براي دريافت حق يا امتيازي اين فعاليت ها را انجام داده باشد. به همين دليل در دادگاه قضات همواره اين را از زن مي پرسند كه آيا از انجام اين امور قصد دريافت دستمزد داشتيد؟ آيا اين كار را به ميل و رضايت خود انجام داديد؟ اگر پاسخ زن به اينها مثبت باشد ديگر اجرت المثلي به او تعلق نخواهد گرفت، اما اگر زن بگويد اين كارها را به دستور شوهرش انجام داده و از ابتدا قصد دريافت دستمزد نداشته اين حق براي او ايجاد مي شود.
چگونه دادخواست مطالبه اجرت المثل مطرح مي شود؟
دادخواست الزام شوهر به پرداخت اجرت المثل ايام زندگي مشترك دادخواستي است كه به گفته پيمان حسن پور در دادگاه خانواده مطرح مي شود؛ مانند تمامي دادخواست هاي حقوقي و شكايت هاي كيفري. در اين مورد نيز فرد مدعي بايد ادعاي خود را ثابت كند. شهود در اين نوع دادخواست نيز يكي از دلايل قوي اثبات دعوي هستند. علم قاضي نيز دليلي ديگر بر اثبات اين ادعاست.
نكته مهم قابل ذكر از نظر اين كارشناس قوه قضاييه اين است كه تا حدود 3 سال پيش اجرتالمثل ایام زوجیت زماني مطرح مي شد كه مردي قصد داشت همسرش را طلاق بدهد. در چنين زماني، مرد علاوه بر پرداخت مهريه، نفقه گذشته، نفقه ايام عده طلاق تا نيمي از دارايي كسب شده در زمان زندگي مشترك و ديگر حقوق واجب زن بايد اجرت المثل او را نيز پرداخت ميكرد، اما با تصويب قانوني، اجرت المثل ایام زوجیت تبديل به ديني مانند مهريه شد كه ديگر در هر زماني قابل مطالبه است و حتي زن مي تواند در زمان زندگي مشترك با همسرش آن را طلب كند. حتي اگر زني خود قصد طلاق داشته باشد و بتواند يكي از دلايلي كه منجر به طلاق مي شود را اثبات كند باز هم مستحق اجرت المثل است. نكته ديگر اين كه زن مي تواند اجرت المثل تمام يا بخشي از ايام زندگي مشترك را مطالبه كند، مثلا اگر 20 سال زندگي مشترك با همسرش داشته مي تواند در دادخواست خود بنويسد: «اجرت المثل ايام زندگي مشترك از ابتداي فروردين 1368 تا فروردين 1388 يا اين كه از اين مدت اجرت المثل 10 سال از زندگي مشترك را مطالبه كند.
با احضار مرد به دادگاه و تشكيل اولين جلسه، زن مدعي مي شود در طول ايام زندگي مشترك كارهاي زيادي در خانه همسرش انجام داده و چون اين كارها به دستور همسرش بوده حالا او وجه معادل اين فعاليت ها را ميخواهد.
اگر در جلسه دادگاه مرد منكر اين مسأله شود، زن بايد ادعاي خود را ثابت كند. اگر مرد بپذيرد كه چنين فعاليت هايي از سوي همسرش و به دستور او انجام شده و حالا نيز قصد پرداخت دستمزد همسرش را دارد، براي تعيين مبلغ قابل پرداخت براي اين فعاليت ها كه به شكل ماهانه محاسبه ميشود، پرونده به كارشناس ارجاع داده مي شود.
ادامه دارد…
کلام آخر
در صورتی که زن بخواهد اجرت المثل ایام زوجیت (یا نحله) را در زمان طلاق مطالبه نماید می تواند برای مطالبه اجرت المثل ایام زوجیت و سایر حقوق مالی خود از جمله مهریه، نفقه و تنصیف اموال مرد به یک وکیل طلاق با تجربه مراجعه نماید و با دریافت مشاوره و راهنمایی های لازم برای مطالبه حقوق مالی خود اقدام کند. از این رو موسسه حقوقی دادآرمان برای دریافت مشاوره حضوری در این زمینه بهترین وکیل طلاق تضمینی را به شما معرفی می کند. همچنین در صورتی که وقت و هزینه کافی برای مشاوره حضوری نداری، می تونی از وکیل آنلاین موسسه حقوقی دادآرمان مشاوره آنلاین دریافت کنی و از مزایای مشاوره با یک وکیل آنلاین طلاق با تجربه بهره مند شوید.
برای دریافت مشاوره رایگان در خصوص دعاوی خانواده، با وکیل خانواده آنلاین موسسه حقوقی دادآرمان تماس بگیر و هر سوالی داری بپرس.