رتبهبندی شرکت چیست؟
رتبهبندی شرکت نوعی تعیین صلاحیت برای سنجش کیفیت و کمیت پیمانکاران در ارائهی خدمات است؛ که توسط معاونت برنامهریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری با عنوان گواهی صلاحیت پیمانکاری اتخاذ میشود.
گرید چیست؟
سازمان معاونت برنامهریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری، شرکتها را در پنج شاخه مختلف پیمانکاری، مشاوره، انبوهسازی، انفورماتیک، طراحی و ساخت رتبهبندی کرده است که به این رتبهها گرید گفته میشود.
انواع رتبهبندی شرکتها
1- رتبهبندی شرکتهای پیمانکاری
2- رتبهبندی شرکتهای مشاوره
3- رتبهبندی شرکتهای انفورماتیک
4- رتبهبندی شرکتهای انبوهسازی
5- رتبهبندی شرکتهای طراحی و ساخت
هدف از رتبهبندی شرکتها چیست؟
هدف از رتبهبندی شرکتها، سر و سامان بخشیدن به نحوهی برگزاری مناقصههای بزرگ است. در واقع معاونت برنامهریزی و نظارت راهبردی با رتبهبندی شرکتها، سطح اعتبار و صلاحیت شرکتها را با یک پیمانه یکسان میسنجد و اعلام مینماید و از طرف دیگر ارائه گواهی رتبه را لازمه مشارکت در مناقصههای بزرگ دولتی محسوب کرده است. به این ترتیب نقش افراد سودجو در نحوهی برگزاری مناقصهها کمرنگ میشود و پروژهها به دست حرفهایها میرسند. بنابراین رتبهبندی شرکتها، امری ضروری است.
شرایط دریافت گواهی رتبه شرکتها
1- ثبت شرکت در سازمان ثبت شرکتها
2- شرکت واجد شرایط و امتیازات لازم برای تعیین صلاحیت در رتبه مورد نظر طبق قوانین و دستورالعملهای لازم باشد.
3- عدم سوء پیشینه حرفهای: شرکت محرومیت یا ممنوعیتی برای انجام کارهای مربوطه نداشته باشد.
4- مدیران شرکت نباید کارمند دولت باشند.
5- سابقه کار مفید و مرتبط مدیر عامل و اعضای هیأت مدیره موظف براساس جداول 1-7 آیین نامه ضروری میباشد.
6- امتیاز مدرک تحصیلی هیأت مدیره و پرسنل فنی امتیازآور فقط در یک شرکت پیمانکاری یا مشاوره یا طرح ساخت محاسبه گردد.
رتبهبندی شرکتهای پیمانکاری
در شرکتهای پیمانکاری اساس کار در زمینهی اجرایی میباشد. بدین ترتیب قراردادهای اجرایی در زمینه ساخت، اجرا و نظارت بر کار پیمانکار است. برای رتبهبندی شرکتهای پیمانکاری رتبه یا همان گرید شرکت از ۱ تا ۵ تعریف شده است به نحوی که شماره ۱ بالاترین رتبه شرکت و شماره ۵ پایینترین رتبه شرکت است.
صدور رتبههای 3، 4 و 5 به استانداریها ، معاونت فنی و عمرانی و صدور رتبههای ۱ و ۲ به معاونت برنامهریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری مربوط میباشد.
شرکتهای پیمانکاری در ۱۱ رشته مختلف رتبهبندی میشوند؛ که عبارتند از:
1- رشته ابنیه و ساختمان
2- راه و ترابری
3- ارتباطات
4- کشاورزی
5- آب
6- نیرو
7- صنعت و معدن
8- نفت و گاز
9- تاسیسات و تجهیزات
10- کاوشهای زمینی
11- مرمت آثار باستانی
محدوده رتبهبندی شرکتهای پیمانکاری از ۱ تا ۵ است که با کیفیتترین آنها رتبه 1 میباشد.
رتبهبندی شرکتهای مشاور
محدوده رتبهبندی شرکتهای مشاور از ۱ تا ۳ است و رتبه ۱ به با کیفیتترین شرکتهای مشاوره تعلق دارد.
* نکته: اگر شرکتهای پیمانکاری و مشاور دارای حداقل شرایط جهت اخذ رتبه باشند؛ به ترتیب رتبههای ۵ و ۳ را کسب خواهند کرد. شرکتهای مشاور در 9 رشته رتبهبندی میشوند که عبارتند از:
1- رشته راه و ترابری
2- معماری و شهرسازی
3- مهندسی آب
4- مطالعات کشاورزی
5- نفت و گاز
6- صنعت و معدن
7- پست و مخابرات
8- انرژی
9- گروه تخصصهای مشترک
تفاوت رتبهبندی شرکتهای پیمانکاری و مشاور چیست؟
* در رتبهبندی شرکتهای پیمانکاری تعداد نیروهای فنی و مهندسی که عضو هیأت مدیره هستند ملاک است ولی برای شرکتهای مشاور علاوه بر نیروی فنی و مهندسی، امکانات فنی و نرم افزاری، ابزارها و ادوات فنی نیز مورد نیاز است.
* برای ارتقاء رتبه شرکتهای پیمانکاری از ۵ به ۱ ارزش ریالی پروژههای انجام شده در طی ۱۵ سال اخیر و نیروهای فنی و مهندسی ملاک ارزیابی میشوند و اگر این موارد ارتقا داده نشده باشند؛ ممکن است رتبه شرکت کاهش پیدا کند؛ ولی اگر شرکت امتیاز قابل قبول را کسب کند و همچنین اظهارنامه مالیاتی داشته باشد میتواند رتبه بالاتری را اخذ نماید. ولی برای ارتقاء رتبه شرکتهای مشاوره ای از ۳ به ۱، ارزش ریالی پروژههای انجام شده طی سی سال اخیر و نیروهای فنی و مهندسی و امکانات نرم افزاری و سخت افزاری مورد بررسی قرار میگیرد.
رتبهبندی شرکتهای انفورماتیک
رتبهبندی انفورماتیک به صورت ۱ تا ۷ بوده که در آن رتبه ۷ پایینترین و رتبه ۱ بالاترین درجه را دارد.گواهی رتبهبندی انفورماتیک به مدت یک سال اعتبار دارد و پس از آن با ارائه اظهارنامه مالیاتی جدید، شرکتها میتوانند امتیاز بیشتری کسب کرده و رتبه بالاتری اخذ نمایند.
رتبهبندی شرکتهای انفورماتیک در 15 رشته، عبارتند از:
1- ارائه و پشتیبانی سختافزاری
2- تولید و ارائه رایانههای غیر
3- تولید دستگاههای جانبی
4- تولید و ارائه قطعات
5- تولید و پشتیبانی نرمافزارهای سفارش مشتری
6- ارائه و پشتیبانی بستههای نرمافزاری و نرم افزارهای حامل محتوا
7- ارائه و پشتیبانی نرمافزارهای پایه، سیستم و ابزارها
8- خدمات شبکههای اطلاعرسانی
9- شبکه دادههای رایانهای و مخابراتی
10- امنیت فضای تولید و تبادل اطلاعات
11- مشاوره و نظارت بر اجرای طرحهای انفورماتیکی
12- آموزش و پژوهش
12- خدمات پشتیبانی
13- سیستمهای ویژه
15- سیستمهای اتوماسیون صنعتی
رتبهبندی شرکتهای انبوهسازی
کارفرمایان انبوهساز به سرمایهگذاران و مجریانی گفته میشود که طی 5 سال اخیر در روستا حداقل 3 واحد، و در شهرهایی که زیر 250،000 نفر جمعیت دارد؛ حداقل 5 واحد و در کلان شهرها حداقل 10 واحد مسکونی ساخته و به بهرهبرداری رسانده باشند. این افراد باید در چارچوب مقررات ملی ساختمان عمل کرده و پروانه اشتغال به کار خود را براساس آییننامه مصوب از وزارت مسکن و شهرسازی دریافت کرده باشند. این دسته از نبوهسازان این امکان را دارند که برای اخذ رتبه انبوهسازی اقدام نمایند.
رتبهبندی شرکتهای طراحی و ساخت
رتبهبندی طرح و ساخت (EPC) روشی برای اجرای طرح یا پروژه میباشد که براساس آن، طراحی تمام یا بخشی از طراحی پایه و طراحی تفصیلی، تأمین مصالح و تجهیزات و خدمات فنی مربوط به آنها، ساخت، نصب، راهاندازی، آزمایشهای کارایی و سایر خدمات جنبی مربوط به آنها، به صورت کامل و همزمان توسط یک پیمانکار طرح و ساخت انجام میشود. به بیان دیگر پیمانکار طی زمان مشخصی که در قرارداد قید شده است، باید پروژه را تکمیل و به کارفرما تحویل دهد.
هدف از رتبهبندی شرکتهای طراحی و ساخت (EPC) آگاهسازی کارفرمایان پروژههای صنعتی از میزان توانمندی شرکتهای EPC، ایجاد زمینههای بهبود و توسعهی این شرکتها در راستای ایفای نقش راهبری و مدیریت مهندسی، تأمین کالا، ساخت و اجرا است.
شرکتهایی که قابلیت، سابقه یا توان ایفای نقش شرکتهای EPC را دارند میتوانند درخواست خود را برای ارزیابی و رتبهبندی شرکت به سازمان مدیریت صنعتی ارائه نمایند. شرکتهای متقاضی باید مشخصات ثبتی شرکت، تصویر روزنامههای رسمی حاوی آگهی تأسیس و آخرین تغییرات ثبتی شرکت، معرفی مدیران شرکت از نظر تحصیلات و سابقه کار و مشخصات تجربی و تحصیلی افراد کلیدی شرکت همراه فهرست پروژههایی که در آنها مشارکت داشتهاند را به سازمان مدیریت صنعتی ارسال کنند.
رتبهبندی طرح و ساخت به دو دسته تقسیم میشود:
1- رتبهبندی طرح و ساخت صنعتی
2- رتبهبندی طرح و ساخت غیر صنعتی
این شرکتها براساس نوع فعالیتی که انجام میدهند تقسیمبندی میشوند و برای هر کدام از تقسیمبندیها رتبههای مختلفی وجود دارد که در صورت داشتن رتبه یک اعتبار و صلاحیت لازم را دارند. این رشتهها عبارتاند از:
1- طراحی و ساخت ساختمانی: طراحی و ساخت بناهای آموزشی، ورزشی، درمانی و پژوهشی، طراحی و ساخت ساختمانهای مسکونی، تجاری و اداری، طراحی و ساخت دکوراسیون داخلی و نما، مرمت و بازسازی بافتهای، فرسوده و آسیب دیده شهری، مقاومسازی و نگهداری بافتها و بناهای فرسوده شهری
2- طراحی و ساخت آبی: طراحی و ساخت سد، طراحی و ساخت خطوط مخابراتی آبی، طراحی و اجرای سیستمهای آب و فاضلاب، مهندسی رودخانهها، طراحی و اجرای تونلهای زیرزمینی، مقاوم سازی
3- طراحی و ساخت راهها: راهسازی، طراحی و اجرای پلها و حفر تونلها، طراحی و اجرای سیستمهای حمل و نقل ریلی، طراحی و ساخت انواع فرودگاهها، طراحی و ساخت بنادر کشتی رانی و لنگرگاهها
4- مقاومسازی راهها و جادهها: طراحی و ساخت سیستمهای کشاورزی، طراحی و ساخت سیستمهای کشاورزی و دامپروری، طراحی و ساخت سیستمهای شیلات داری و مرتبط با آبزیپروری، طراحی و ساخت سیستمهای مرتبط با فضاهای سبز شهری و روستایی، طراحی و ساخت سیستمهای آبیاری
طراحی، ساخت و مرمت آثار باستانی: مرمت آثار تاریخی و فرهنگی، پژوهشهای فرهنگی تاریخی، معرفی بناهای تاریخی و آثار فرهنگی، مقاومسازی و نگه داری بناهای با ارزش
دلایل ابطال رتبه شرکت
برای جلوگیری از ابطال رتبه شرکتها باید به نکات زیر توجه کرد:
* تمامی شرکتهای پیمانکاری و یا شرکتهای مشاور که تعیین صلاحیت شدهاند، وظیفه دارند طبق آییننامه کلیه تغییرات در هیأت مدیره را آگهی کرده الخصوص دربارهی خروج افراد امتیازآور و باید شخص جایگزین را تعیین کرده و مدارک مربوطه را به امور مشاوران و پیمانکاران سازمان مربوطه ارسال نمایند. در غیر این صورت رد صلاحیت خواهند شد و دارای اعتبار نخواهد بود.
* تمامی شرکتهای سهامی خاص باید در پایان هر سال نسبت به تنظیم صورت جلسات سالیانهی خود جهت تصویب ترازو و تمدید بازرسها اقدام نمایند. همچنین باید هر دو سال یک بار هیأت مدیره خود را تمدید نمایند. در مورد شرکتهای پیمانکاری و شرکتهای مشاور که دارای تعیین صلاحیت هستند، ارسال یک نسخه از روزنامه رسمی به واحد پیمانکاران و مشاوران سازمان مربوطه الزامی است.
* تمامی شرکتها موظف هستند، تا پایان هر سال نسبت به پلمپ دفاتر قانونی خود و تا تیر ماه سال بعد نسبت به تنظیم اظهارنامه مالیاتی هر ساله خود اقدام نمایند. در غیر اینصورت شامل جریمههای مالیاتی شده و مالیات آنها از طریق علی الرأس حساب میشود.
* تمامی مدارک مربوط به پروندههای تعیین صلاحیت و رتبهبندی شرکتها، توسط سازمانهای مربوطه استعلام میگردد. در صورت مشاهده موارد خلاف آییننامهها، صلاحیت شرک باطل میشود و محرومیتهایی برای آنها در نظر گرفته میشود.